Sự hình thành và phát triển trí não của bé trong thai kỳ là một hành trình kỳ diệu và đáng kinh ngạc. Ngay từ tuần thứ 3, khi người mẹ vừa biết tin vui, ống thần kinh của bé đã hình thành nên não bộ, tủy sống và cột sống. Trong giai đoạn đầu của thai kỳ, dù người mẹ chưa cảm nhận được nhiều về sự phát triển của bé nhưng lúc này, cấu trúc não bộ thai nhi hình thành và phát triển rất nhanh với tốc độ 250.000 tế bào thần kinh trong 1 phút. PGS-BS Đặng Thị Hà – Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM cho biết: “Não bé hoàn thiện đến 70% khi còn trong bào thai và đây là “giai đoạn vàng” để trí não thai nhi phát triển cả về số lượng tế bào thần kinh cũng như các liên kết thần kinh. Vì vậy, người mẹ đang mang thai cần được bổ sung một hệ dưỡng chất đầy đủ ngay từ đầu thai kỳ nếu không muốn bỏ lỡ cơ hội vàng để phát triển trí não cho con của mình. Lý do mẹ mang thai cần hệ dưỡng chất thay vì một vài dưỡng chất đơn lẻ là mỗi nhóm dưỡng chất đóng vai trò nhất định trong quá trình hình thành cấu trúc, chức năng của não bé. DHA, Axit Folic, Iốt… là những chất quan trọng giúp hình thành các tế bào não. Choline và các chất hỗ trợ quá trình myelin hóa các sợi trục, tăng tốc độ dẫn truyền thần kinh. Ngoài ra, người mẹ cũng cần cả Sắt, Kẽm và nhiều dưỡng chất khác giúp tăng cường liên kết thần kinh”.

Khi có thai, các bà mẹ phải luôn tâm niệm rằng mình ăn không chỉ cho bản thân mà còn cho cả đứa con trong bụng. Khi mang thai, nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng đòi hỏi cao hơn bình thường, vì nhu cầu này ngoài đảm bảo cung cấp cho hoạt động của cơ thể, sự thay đổi về sinh lý của mẹ như biến đổi về chuyển hóa, tăng cân, tăng khối lượng tuần hoàn, tăng khối lượng của tử cung, vú… còn cần thiết cho sự phát triển của thai nhi và tạo sữa cho con bú. Vì thế, bữa ăn của bà mẹ mang thai cần tăng thêm cả số lượng và chất lượng.

Trong suốt quá trình mang thai, người mẹ cần tăng từ 9-12kg, trong đó 3 tháng đầu tăng 1-2kg, 3 tháng giữa tăng 3-4kg, 3 tháng cuối tăng 5-6kg. Nếu mẹ tăng cân tốt thì khi sinh ra, bé sẽ đạt được 3kg. Tăng cân tốt, cũng đồng nghĩa với việc người mẹ tích lũy được một lượng mỡ – chính là nguồn năng lượng dự trữ để tạo sữa sau khi sinh. Nếu người mẹ không tăng đủ cân sẽ dễ dẫn đến nguy cơ trẻ bị suy dinh dưỡng bào thai, đồng nghĩa với việc thể chất và tinh thần của bé sẽ không được tốt. Chính vì thế, chế độ ăn uống của các bà mẹ khi mang thai vô cùng quan trọng.

Chế độ dinh dưỡng của người mẹ khi mang thai:

Vậy người mẹ ăn bao nhiêu là đủ? Theo các chuyên gia dinh dưỡng, bữa ăn của người mẹ cần có đủ 4 nhóm thực phẩm- nhóm chất bột gồm: gạo, mì, ngô, khoai, sắn… Nhóm chất đạm gồm: thịt, cá, trứng, tôm cua, đậu đỗ… Nhóm chất béo gồm: dầu, mỡ, vừng, lạc… Nhóm vitamin chất khoáng và chất xơ gồm: rau xanh và quả chín.

Trong những tháng đầu của thai kỳ, do cơ thể mệt mỏi, lại thường bị nghén, nên nhiều bà mẹ không ăn được nhiều và sợ cơm, vì thế, muốn đủ năng lượng, người mẹ nên ăn nhiều bữa, ăn các thức ăn ưa thích vào bất cứ lúc nào thấy thèm ăn. Nên ưu tiên thực phẩm thuộc nhóm chất bột vì đây là nguồn cung cấp năng lượng chính, tuy nhiên cần có tỉ lệ cân đối với các nhóm khác, nếu không cũng sẽ có hại cho sức khỏe của người mẹ và sự phát triển của thai nhi. Trong 6 tháng sau của thai kỳ, nhu cầu năng lượng của người mẹ là 2.550 kcal/ngày, tăng hơn người bình thường mỗi ngày 350 kcal, do đó, mỗi ngày người mẹ cần ăn thêm 1-2 bát cơm.

Nhóm chất đạm rất cần thiết cho bà mẹ mang thai. Nhu cầu chất đạm của người mẹ tăng lên một phần để tổng hợp protein cho cơ thể mẹ, đồng thời còn phải cung cấp protein cho thai nhi và nhau thai hình thành, phát triển. Chất đạm cần cho sự phát triển mọi bộ phận của thai nhi, đặc biệt là tế bào não. Do vậy, ngoài nhóm chất bột, người mẹ mang thai cần bổ sung thêm các thức ăn giàu đạm như thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua… Nên dùng nhiều thực phẩm vừa giàu đạm vừa giàu canxi như tôm, cua, cá, ốc… để giúp tạo khung xương vững chắc của bào thai và phòng loãng xương cho người mẹ. Cũng nên tận dụng nguồn đạm thực vật như đậu tương, đậu xanh, các loại đậu khác và vừng lạc. Những thức ăn này vừa rẻ, vừa giàu dinh dưỡng, dễ tiêu, lại có thêm chất béo, cùng với dầu và mỡ vừa giúp tạo năng lượng dự trữ và gây dựng các tế bào của thai nhi, lại vừa giúp hấp thu tốt các vitamin tan trong dầu (vitamin A, D, E).

Bên cạnh khẩu phần ăn cân đối giữa chất bột, chất đạm, chất béo, bữa ăn của bà mẹ mang thai không thể thiếu rau xanh, quả chín. Các loại rau, củ, quả như rau muống, rau ngót, rau cải, rau giền, mồng tơi, rau đay, cà rốt, củ cải, gấc, su hào, chuối, xoài, đu đủ, nhãn, na… là nguồn cung cấp vitamin C, vitamin A, vitamin E giúp bà mẹ tăng cường sức đề kháng; cung cấp chất sắt, axit folic tham gia vào quá trình tạo máu… Ngoài ra, các bà mẹ trong vòng một tháng đầu sau khi sinh con nên uống một liều vitamin A 200.000 đơn vị để đủ vitamin A trong sữa cho con bú 6 tháng đầu. Để có đủ lượng máu nuôi dưỡng cả cơ thể mẹ và con, nên ăn nhiều thức ăn có nhiều sắt như thịt nạc, trứng, tim, gan, bầu dục, đậu đỗ, rau xanh… Ngoài việc ăn uống, bà mẹ cần uống thêm viên sắt với hàm lượng 60mg sắt nguyên tố và 0,4mg folic hàng ngày từ lúc bắt đầu mang thai tới khi sinh con được 1 tháng.

Lưu ý:

Khi mang thai các bà mẹ cần uống đủ nước. Lượng nước cần thiết hàng ngày khoảng 1,5 -2,0 lít. Không nên sử dụng các loại nước giải khát công nghiệp có lượng đường cao. Cũng cần hạn chế dùng các loại kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá, nước chè đặc… giảm ăn các loại gia vị như ớt, hạt tiêu, tỏi, dấm…

Lý Quyên (Tổng hợp)

Theo vietdaikynguyen