Là trung tâm đầu não quản lý mọi hoạt động của laptop nhưng nếu người dùng không cẩn thận, chipset có thể bị bong hoặc chết, ảnh hưởng đến các chip khác trên mainboard.

Cuộc trao đổi dưới đây với ông Trần Ngọc Anh, Giám đốc bệnh viện laptop Delta, sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về “căn bệnh” này cũng như hướng xử lý khi gặp phải.

– Xin ông cho biết các nguyên nhân gây ra lỗi chipset ở máy tính xách tay ?

– Chipset là trung tâm đầu não quản lý mọi hoạt động của laptop, từ việc giao tiếp CPU, bộ nhớ, đồ họa đến các thiết bị ngoại vi như chuột, bàn phím, âm thanh, mạng LAN, modem, máy in… Chính vì vậy trong quá trình hoạt động, lượng nhiệt sinh ra rất cao và nếu không được làm mát kịp thời và đầy đủ trong một thời gian nhất định sẽ dẫn đến chết hoặc bong chipset nói riêng và các chip khác trên mainboard nói chung.

– Vậy theo ý kiến của ông, nguyên nhân lỗi chipset trên laptop là do người dùng ?

– Không hẳn như vậy, cũng có cả những nguyên nhân của nhà sản xuất ngay từ quá trình thiết kế. Cụ thể như năm 2009, một số laptop đã bị lỗi ngay từ khâu thiết kế khi sử dụng chip Nvidia, lượng nhiệt sinh ra quá lớn đã gây ra chết chip VGA và cả chipset với một loạt laptop thuộc các dòng Pavilion DV của HP, hay dòng Vostro của Dell.

Ngoài ra cũng còn một số các lỗi thiết kế khác mà gián tiếp cũng như trực tiếp gây ra các lỗi chipset của laptop. Ví dụ như nhiều dòng máy có phần thân máy rất yếu nên khi gập màn hình lên xuống, phần mainboard sẽ bị uốn và xê dịch theo đặc biệt trong khi máy đang chạy, khi đó chipset có nhiệt độ cao và khả năng bong chipset là rất lớn. Hay một số dòng máy được thiết kế đường thông gió làm mát ở gầm máy dẫn đến khả năng làm mát chipset sẽ kém đi do một số thói quen của người dùng là để laptop trên đùi hay trên các mặt phẳng mềm và khi đó đường thông gió vô tình bị bịt lại…

– Như phân tích của ông ở trên thì để tránh các lỗi chipset xảy ra sau này thì người dùng nên chọn lựa kỹ laptop khi mua?

– Đúng vậy! Tôi cũng muốn khuyên người dùng là nên lựa chọn các loại laptop có cấu hình phù hợp với nhu cầu của mình. Đa phần các máy có cấu hình càng cao, nhiệt sinh ra càng lớn, nhất là sự hội tụ nhiệt từ cả ba chip chính trên mainboard gồm Chipset – Chip VGA – Chip CPU. Nếu người dùng không có nhu cầu quá lớn về đồ hoạ hay game thì lên lựa chọn các laptop có sử dụng chip CPU Intel Genuine U và chipset kiêm luôn chip VGA (từ kỹ thuật là card màn hình share), khi đó máy chỉ có hai chip thì lượng nhiệt giảm đi đáng kể, mặt khác chip CPU Intel Genuine U sinh nhiệt rất ít trong quá trình chạy nên máy rất mát và nguy cơ hỏng các chip là rất thấp.

– Ông có thể cho biết thêm các lỗi chipset mà nguyên nhân do người dùng gây ra ?

– Như các bạn đã biết, khi chipset bị lỗi nguyên nhân là laptop quá nóng và khi chipset hỏng có khả năng kéo theo hỏng card màn hình (VGA), thanh tản nhiệt, thậm chí cả chip CPU do cộng hưởng nhiệt gây ra.

Đối với người dùng, chúng tôi thường thấy có hai lỗi chính. Thứ nhất là sau một năm sử dụng lượng bụi bẩn sẽ bám kín hết các khe thông gió và các rãnh trên tản nhiệt dẫn đến hệ thống tản nhiệt gần như không còn tác dụng và lỗi chipset hay chip card màn hình sẽ xảy ra ngay sau đó.

Thứ hai là các phần mềm trên máy cài đặt không khoa học, để tự động chạy quá nhiều chương trình trong khi khởi động, ổ đĩa cứng quá đầy còn ít không gian hoạt động, nhiễm virus đều là các nguyên nhân làm cho hệ thống quá tải chạy liên tục không nghỉ, máy chạy chậm và rất nóng. Đây cũng là một nguyên nhân gián tiếp gây ra các lỗi chipset.

– Đối với các laptop đã bị lỗi chipset thì cách xử lý ra sao?

– Hiện nay các bệnh viện laptop lớn đều đã đầu tư các máy BGA để dùng cho việc thay thế chipset, chip VGA nên việc xử lý các lỗi về chipset không còn quá khó khăn như vài năm về trước và khả năng thành công trên tất cả các dòng máy và hãng máy vào khoảng 95%.

– Người dùng rất quan tâm về giá thành sửa chữa các lỗi của chipset vì giá thành khác nhau giữa các nơi sửa chữa khác nhau?

– Vâng, điều này cũng không khó hiểu vì các Trung tâm sửa chữa đầu tư các hệ thống máy hàn BGA khác nhau sẽ cho các chất lượng và giá thành khác nhau. Hiện nay các máy hàn BGA này có giá từ khoảng vài chục triệu đồng đến vài trăm triệu đồng, có xuất xứ từ Đức, Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc…

Mặt khác các chip được thay thế nếu là chip nhập mới thì giá thành cũng khác so với các chipset được tái chế nhập từ nước ngoài về. Thông thường, khi khách hàng thay chip mới, chế độ bảo hành sẽ dài hơn khi thay thế bằng các chip được tái chế.

– Có nhiều trường hợp laptop sau khi sửa lỗi chipset xong một thời gian ngắn lại bị lỗi lại. Ông có thể vui lòng cho biết lý do?

– Có ba lý do liên quan đến vấn đề này. Thứ nhất, như tôi đã nói ở trên, đối với các dòng máy lỗi do thiết kế của hãng thì khi thay thế chipset hay chip VGA, xác suất lỗi lại chiếm khoảng 5% và đối với những máy thuộc nhóm này người dùng nên hỗ trợ làm mát máy bằng hệ thống cooling pad sau khi đã được sửa lỗi chipset. Nguyên nhân thứ hai là khi chipset hỏng, đi đôi với nó là chức năng của ống dẫn nhiệt trên tản nhiệt đã giảm hoặc rất kém mà việc thay thế cả bộ tản nhiệt làm chi phí tăng khá nhiều và cũng không sẵn có trên thị trường. Nguyên nhân cuối cùng là chất lượng của các máy BGA dùng để thay thế chipset cũng là một nguyên nhân dẫn đến chất lượng của chipset.

– Lời khuyên của ông dành cho người sử dụng laptop để tránh được nguy cơ lỗi chipset?

– Để hạn chế được hiện tượng laptop bị hỏng chipset, người dùng nên chọn lựa kỹ laptop khi mua, tối ưu hoá các ứng dụng phần mềm trên laptop. Ngoài ra, việc bảo dưỡng định kỳ cho laptop cũng rất quan trọng để hệ thống tản nhiệt của laptop hoạt động hiệu quả. Hiện nay, bệnh viện laptop Delta đang có một số dịch vụ miễn phí về bảo dưỡng laptop cho các bạn học sinh, sinh viên vào các buổi sáng thứ 2 và thứ 3 hàng tuần. Các dịch vụ miễn phí bao gồm: vệ sinh đường thông gió, làm sạch các rãnh tản nhiệt, tra dầu quạt chíp, tra keo tản nhiệt, kiểm tra chức năng của IC cảm biến nhiệt của laptop tại tất cả các trung tâm của Delta.

Một máy hàn chipset BGA được sử dụng ở bệnh viện laptop Delta (Ảnh minh họa).

pv

Theo Bưu Điện Việt Nam