Khoai lang được gọi là sweet potatoes (tên khoa học: Ipomoea batatas). Trong hệ thống phân loại, khoai lang có “họ hàng” với khoai tây, cả hai loại cùng có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Ở Việt Nam, khoai lang còn được gọi là “sâm” của người nghèo. Đã có một thời khoai lang gần như là nguồn lương thực chính của một số vùng miền ở nước ta. Ngoài việc sử dụng khoai lang làm lương thực, thực phẩm, người ta còn dùng khoai lang để phòng và trị được rất nhiều thứ bệnh.

Khoai lang là loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng:

Khoai lang là một loại thực phẩm phổ biến, rất có ích cho sức khỏe con người. Cây khoai lang được sử dụng hầu như không bỏ phần nào từ ngọn khoai, dây khoai đến củ khoai. Và người ta chế biến khoai lang thành rất nhiều món ăn, hấp dẫn và… bổ dưỡng. Nhưng sản phẩm chính của khoai lang vẫn là củ khoai. Hệ thống xếp hạng thực phẩm cho thấy khoai lang là loại thực phẩm truyền thống giàu chất dinh dưỡng do chứa nhiều chất xơ, caroten, các vitamin và chất chống oxy hóa… Củ khoai lang được xem như một nguồn vitamin A tuyệt vời (dưới dạng beta-caroten), một nguồn vitamin C đáng kể và chứa một lượng cao vitamin B6. Khoai lang còn có mangan, magie, đồng, sắt, kali và chất xơ rất tốt cho cơ thể.

Khả năng phòng và chữa bệnh của khoai lang là vô giá:

Khoai lang có vị ngọt nhưng không làm tăng đường huyết hay tăng cân. Protein trong khoai lang rất đặc biệt do khả năng ức chế ung thư ruột kết và trực tràng.

Hàm lượng cao vitamin B6 chứa trong khoai lang làm giảm homocysteine trong cơ thể. Homocysteine có liên quan đến các bệnh lý thoái hóa và tim mạch. Nồng độ homocysteine trong máu cao làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não.

Khoai lang là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào, giúp ngăn ngừa cảm lạnh và virus cúm. Đồng thời, vitamin C cũng rất cần thiết cho xương và răng, tốt cho hệ tiêu hóa và quá trình hình thành các tế bào máu. Ngoài ra, vitamin C còn góp phần chữa lành vết thương, tạo collagen giữ cho làn da luôn tươi trẻ, giảm stress và bảo vệ cơ thể khỏi những độc tố có nguy cơ gây ung thư.

Vitamin D trong khoai lang có tác dụng hỗ trợ hệ miễn dịch và tăng cường sức khoẻ tổng quát. Vitamin D góp phần giữ cho hệ xương, tim mạch, thần kinh, răng, da và tuyến giáp khỏe mạnh.

Vi chất sắt trong khoai lang cung cấp năng lượng cho cơ thể, giảm stress, thúc đẩy sản xuất hồng cầu, bạch cầu, tăng cường miễn dịch và chuyển hóa protein.

Khoai lang cũng là nguồn cung cấp magie rất tốt. Magie không những là khoáng chất quan trọng chống căng thẳng mà còn có tác dụng cho sự phát triển khỏe mạnh của cơ xương, tim mạch và các chức năng thần kinh…

Mới đây, các nhà khoa học đã khám phá ra nhóm chất dinh dưỡng trong khoai lang có tên là batatoside có khả năng chống lại các đặc tính của vi khuẩn và nấm. Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, chất cyanidins và peonidins trong khoai lang có khả năng giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của kim loại nặng tới sức khỏe con người.

Khoai lang chứa loại protein đặc biệt có tác dụng chống oxy hóa:

Khoai lang có chứa antioxidant – một loại protein độc đáo có khả năng chống oxy hóa đáng kể; glutathione – một trong những sản phẩm quan trọng có vai trò trong việc tạo các chất chống oxy hóa trong cơ thể. Mặc dù còn cần nhiều nghiên cứu hơn nhưng các loại protein này cũng đã giúp giải thích về những đặc tính chữa bệnh của khoai lang.

Khoai lang giàu chất chống oxy hóa:

Với lượng đáng kể vitamin A (dưới dạng beta-caroten) và vitamin C, khiến khoai lang trở thành một loại thực phẩm chống viêm nhiễm có tác dụng phòng và chữa trị bệnh rất tốt. Cả hai dạng beta-caroten và vitamin C có tiềm năng chống oxy hóa hiệu quả giúp cho cơ thể loại bỏ các gốc tự do. Thành phần các gốc tự do có hóa chất gây hại cho các tế bào và màng tế bào và chúng kết hợp với sự phát triển của các điều kiện như xơ vữa động mạch, bệnh đái tháo đường, bệnh tim, ung thư ruột.

Từ những chất chống viêm, khoai lang rất hữu ích trong việc giảm khả năng phát sinh những bệnh viêm nhiễm, ví dụ như bệnh suyễn, viêm khớp và viêm đa khớp dạng thấp… Ngoài ra, khoai lang là một nguồn vitamin B6 cần thiết để chuyển đổi homocysteine, một sản phẩm trong tiến trình “methylation” tạo ra acid amin quan trọng trong các tế bào thành các phân tử không gây hại. Khi homocysteine cao sẽ làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.

Hoạt chất có trong khoai lang trắng có thể trị bệnh đái tháo đường:

Tất cả các giống khoai lang đều cho củ có vị ngọt, dù nhiều hay ít. Mặc dù có vị ngọt, nhưng khoai lang lại là thức ăn rất tốt cho những người bị bệnh đái tháo đường. Các nghiên cứu cho thấy nó hỗ trợ cho việc ổn định nồng độ đường trong máu và làm giảm sức kháng insulin. Khoai lang trắng thường mọc ở vùng đồi núi. Chiết xuất thành phần Caiapo từ củ khoai lang trắng có thể kiểm soát tốt lượng đường máu và cholesterol trong bệnh đái tháo đường týp 2. Chất này đã được các nhà khoa học Nhật Bản điều chế thành dược phẩm bổ sung dành cho bệnh nhân đái tháo đường. Nghiên cứu tại Đại học Vienna (Áo), đã tìm hiểu phương thức hoạt động và tính hiệu quả của Caiapo từ khoai lang thử nghiệm trên những người mắc bệnh đái tháo đường týp 2 với liều dùng trong vòng 12 tuần. Kết quả cho thấy, khi điều trị bằng Caiapo chiết từ khoai lang đã làm giảm lượng hemoglobin A-1c (HbA1c) là yếu tố chỉ định lượng đường máu dư thừa. Lượng đường máu ở nhóm sử dụng Caiapo từ khoai lang giảm hơn nhiều, lượng cholesterol trong máu cũng giảm. Các kết quả trên chứng tỏ Caiapo chiết xuất từ khoai lang là chất kiểm soát bệnh đái tháo đường týp 2 rất hiệu quả mà không gây ra phản ứng phụ cho người bệnh.

Lý Hương

Theo vietdaikynguyen