Bộ trưởng Công Thương – Trần Tuấn Anh.

Bộ trưởng cam kết, trong năm 2016, Bộ Công Thương sẽ đưa 52 dịch vụ hành chính công lên cấp độ 3-4 để người dân có thể dễ dàng đăng ký kinh doanh qua mạng.

Về hội nhập, trong năm 2016, Bộ Công Thương sẽ tổ chức lại các chương trình giới thiệu, cung cấp thông tin để các doanh nhân, người dân có điều kiện nắm bắt kịp thời các cơ hội từ đó có chiến lược cạnh tranh, khai thác hiệu quả cơ hội việc hội nhập mang lại.

Về bán buôn, bán lẻ, Bộ trưởng cho hay Bộ Công Thương đang phối hợp với các Bộ xây dựng chiến lược bán lẻ. Chính phủ cũng ưu tiên, quan tâm, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước trong bối cảnh chúng ta mở cửa cho doanh nghiệp nước ngoài tham gia thị trường.

Để phát triển thị trường ôtô, tới đây, Bộ sẽ có cơ chế phù hợp để phát triển thị trường nhiên liệu.

Bộ trưởng cũng tiếp thu ý kiến kiến nghị của Hiệp hội Dệt May về những bất cập hiện hành trong kiểm tra mẫu vải và cam kết sẽ cùng Hiệp hội bàn cách tháo gỡ,…

Tuy nhiên, bên cạnh đó, ông Hưng cũng thừa nhận là hiện có nhiều thách thức cần giải quyết. Như GDP quý I tăng chậm, nên để đạt mục tiêu tăng 6,7% như Quốc hội đề ra là khá thách thức. Mặt khác, việc kiểm soát lạm phát dưới 5% trong bối cảnh giá dầu liên tục xuống thấp là cực kỳ khó.

Trước bối cảnh đó, để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng, Ngân hàng Nhà nước đề ra chính sách tiền tệ linh hoạt phù hợp với các chính sách vĩ mô khác. Ngân hàng Nhà nước sẽ giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay, hiện nay đã giảm mạnh và chỉ bằng 40% so với thời điểm 2011, nhưng công cụ điều hành lãi suất cũng phải dựa vào các chính sách vĩ mô và lạm phát nên Ngân hàng Nhà nước phải hết sức thận trọng.

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã làm việc với các ngân hàng quy mô lớn, trong đó yêu cầu tiết giảm tối đa chi phí hoạt động để giảm lãi suất cho doanh nghiệp. Và BIDV đã tiên phong giảm lãi suất bình quân 0,3-0,5% và cam kết lãi suất trung dài hạn không vượt quá 10,5%. Các ngân hàng khác như Vietcombank, Công Thương cũng đưa ra cam kết sẽ giảm lãi suất. Sau ngày hôm nay, các ngân hàng sẽ lần lượt công bố chính sách giảm lãi suất này.

Ông Hưng cho biết, cơ quan này cũng sẽ theo dõi chặt chẽ các biến động của kinh tế vĩ mô trên thị trường thế giới để có những giải pháp ứng phó phù hợp. Hiện nay yêu cầu của nền kinh tế là vốn trung dài hạn nhưng nguồn vốn huy động của các nhà băng đa phần là ngắn hạn. Thời gian qua, nhiều ý kiến đề nghị xem xét Thông tư 36, nhưng chiếu theo thực tế thì buộc phải quy định như vậy để giảm thiểu rủi ro, đảm bảo an toàn hệ thống trước những biến đổi khó lường.

Tuy nhiên, trước nhiều kiến nghị thì Ngân hàng Nhà nước sẽ xem xét và nghiên cứu thận trọng Thông tư này để có thể đưa ra lộ trình thực hiện phù hợp nhất và trình Thủ tướng phê duyệt. 

Đại diện Hiệp hội dệt may Việt Nam cho biết ngành dệt may đang đứng trước nhiều thách thức khi nhiều đơn vị phải đóng cửa. Ông đưa ra những kiến nghị như Chính phủ cần điều chỉnh lại quy hoạch ngành đến 2020 vì không còn phù hợp và đã lạc hậu. Đề nghị Bộ Công Thương quy hoạch các khu tập trung để xử lý nước thải; Bộ Tài nguyên và môi trường không nhất thiết phải áp dụng chung một chuẩn về môi trường, bởi có một số doanh nghiệp quy mô rất nhỏ với vài trăm lao động nhưng bắt buộc phải đầu tư một nhà máy xử lý nước thải hàng tỷ đồng là không hợp lý và gây khó khăn.

Lương và thưởng cũng là áp lực lớn với ngành, như Trung Quốc đã điều chỉnh bảo hiểm xã hội từ 20% xuống 19%, thì Việt Nam cũng cần xem xét hạ tỷ lệ bảo hiểm xuống tầm 18% để hỗ trợ doanh nghiệp.

Ông cũng bày tỏ bất cập về khâu kiểm tra từ hải quan khi một miếng vải mẫu 5m chuyển từ nước ngoài về cũng phải kiểm theo Thông tư 37 hàng chục lần mới xong, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Vị này cũng bày tỏ bức xúc thay cho doanh nghiệp khi một năm có hàng chục bộ ngành, cơ quan đến kiểm tra. 

Đại diện Công ty Vinamilk, bà Mai Kiều Liên góp ý về thủ tục đăng ký kinh doanh nên mở nhiều phòng đăng ký vì hiện nay tại TP HCM mới có một phòng; nên giảm thủ tục đăng ký kinh doanh, các giấy phép con để đúng với Luật doanh nghiệp. Ngoài ra, hạn chế tình trạng ban hành các thông tư, quy định để đẻ ra giấy phép con; hạn chế sự chồng chéo giữa các cơ quan để tránh gây phiền hà cho doanh nghiệp.

Về cơ chế chính sách, thông tư, nghị định nào phù hợp thi không nên thay đổi để tránh bất ổn và gây tăng chi phí. Tổng giám đốc Vinamilk đề nghị “xem doanh nghiệp là đối tượng phục vụ chứ không phải là đối tượng quản lý”.

Ông Dũng cũng cho biết, vừa qua Saigon Co.op đã tham gia vào thương vụ mua lại Big C Việt Nam và đang lọt vào vòng đàm phán cuối cùng với một đơn vị của Thái Lan. Nhưng phía bán cũng nêu khó khăn là thương vụ này được mua bán bởi công ty nước ngoài đặt ở Châu Âu, họ lo ngại liệu Saigon Co.op có xin được giấy phép hay không. Thế nên, công ty đang bị đặt vào tình thế khó khăn hơn đối thủ cạnh tranh. Đề nghị Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp trong các thủ tục.

Trả lời ông Diệp Dũng về vấn đề trên, Thủ tướng cho biết, ông sẽ giao cho Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư xử lý, nhanh chóng để doanh nghiệp triển khai thuận lợi thương vụ. 

Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cho rằng năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ được cải thiện. Trong đó, Việt Nam cần ưu tiên đầu tư cho các lĩnh vực công nghệ thông tin, phần mềm, nông nghiệp… đây là những lĩnh vực được các nhà đầu tư Nhật Bản quan tâm.

Ông đề nghị Chính phủ Việt Nam cần tập trung phát triển nguồn nhân lực CNTT, phần mềm,… đưa đào tạo kỹ năng CNTT vào chương trình giáo dục phổ thông, và doanh nghiệp Nhật mong muốn được hợp tác phát triển trong lĩnh vực này.

Nông nghiệp là lĩnh vực Việt Nam có thế mạnh với nhiều sản phẩm phong phú và sẽ được hưởng lợi rất nhiều nếu đẩy mạnh áp dụng công nghệ, mở rộng thị trường. Doanh nghiệp Nhật Bản sẵn sàng hợp tác với doanh nghiệp Việt Nam để cùng phát triển nông nghiệp.

Đại diện doanh nghiệp Nhật Bản cũng kiến nghị Nhà nước Việt Nam xem xét điều chỉnh một số quy định liên quan đến pháp luật về đầu tư, thời gian làm thêm giờ, quy định về nhập khẩu máy móc thiết bị đã qua sử dụng, quy định về thông quan, xin phép cấp giấy chứng nhận đầu tư… cho phù hợp với thông lệ quốc tế.

Qua hội nghị, người đứng đầu Chính phủ muốn phát đi thông điệp “doanh nghiệp là động lực của phát triển kinh tế”. Theo đó, Chính phủ sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất để khởi nghiệp kinh doanh, thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển cả về số lượng và chất lượng; đề ra các giải pháp xây dựng thể chế nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi nhất cũng như giải quyết các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị của doanh nghiệp.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao đổi với đại diện doanh nghiệp trước giờ hội nghị.

Vấn đề môi trường kinh doanh, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia vào quá trình phát triển kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng của Việt Nam đặt ra hết sức bức thiết trong bối cảnh hội nhập cũng như yêu cầu phải giải quyết nhiều vấn đề trước mắt và lâu dài của nền kinh tế. Trước cuộc gặp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) – đơn vị được giao nhiệm vụ tổng hợp kiến nghị của doanh nghiệp cả nước gửi đến Thủ tướng. Văn bản tổng hợp dài hơn 130 trang được chuyển tới Văn phòng Chính phủ đã ghi nhận hàng trăm phản ánh từ các hiệp hội doanh nghiệp, ngành nghề khác nhau từ nhiều địa phương.

Các kiến nghị được chia thành 10 nhóm vấn đề về Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và các thủ tục đăng ký kinh doanh; thuế, hải quan; vấn đề vốn, tiếp cận vốn, giao thông vận tải, phí và lệ phí… Trong số này, có nhiều kiến nghị dựa trên tình trạng thực tế mới phát sinh thời gian gần đây cho tới những vấn đề còn tồn đọng từ lâu chưa được giải quyết. 

Các vấn đề nhận được sự quan tâm nhiều nhất của các doanh nghiệp là những vướng mắc về cơ chế chính sách thuế, hải quan, lãi suất, khai thông nguồn vốn và đất đai, giải phóng mặt bằng…

Sau cuộc gặp gỡ, Chính phủ và bộ ngành, địa phương sẽ tiến hành họp bàn để giải quyết ngay những vấn đề nói trên, đồng thời sẽ ban hành một Nghị quyết về tháo gỡ khó khăn, phát triển doanh nghiệp trong tháng 5/2016.

Thời gian tới, Bộ sẽ tập trung nâng cao hiệu quả thị trường tài chính, bảo hiểm…, phấn đấu nằm trong top 50 nước đứng đầu về thị trường tài chính thế giới.

Bộ trưởng Tài chính cũng cho biết, Bộ sẽ nghiên cứu phản ánh “thuế ăn 40,7% lợi nhuận doanh nghiệp” và có đề xuất đảm bảo mức nộp thuế của Việt Nam công bằng, bình đẳng, phù hợp các nước trong khu vực.

Ngoài ra, Luật phá sản ban hành năm 2004 nhưng đến nay chỉ có 336 đơn vị được giải quyết phá sản là quá ít. Ông cũng cho rằng, trên thực tế, đăng ký thuế hải quan bằng điện tử là tốt nhưng trong triển khai thì cần phải xem lại, vì đâu đó vẫn còn phàn nàn của doanh nghiệp về vấn đề này. Ngoài ra, ông đề xuất nên phát triển nhiều tập đoàn kinh tế Nhà nước và kinh tế tư nhân lớn để dẫn dắt nền kinh tế…

Chủ tịch BIDV cũng cho rằng, Chính phủ đã có chủ trương giảm chi tiêu công nên đề nghị giảm phát hành trái phiếu Chính phủ 10% (hiện hơn 85% trái phiếu chính phủ là do ngân hàng thương mại mua).

Về mặt bằng lãi suất, ông Hà cho rằng, hiện nay lãi suất cho vay đang tốt nhất trong nhiều năm qua. Nhưng BIDV cam kết ngay hôm nay sẽ tiết giảm lãi suất cho vay cả ngắn và trung dài hạn. Liên quan đến xử lý nợ xấu, ông Hà nói rằng chờ hơn 3 năm không có nghi định tạo lập thị trường mua bán nợ, đề nghị Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ đạo xử lý.

Ông Hà mong muốn nền kinh tế đất nước sẽ như một bản nhạc giao hưởng, trong đó Thủ tướng là nhạc trưởng, các bộ ngành, cơ quan Nhà nước là nhạc công và doanh nghiệp là ca sĩ để cùng tạo lập một bản nhạc bất hủ về kinh tế đất nước.

Về môi trường, đại diện Amcham mong muốn tiếp tục hợp tác với Chính phủ xử lý những vấn đề ô nhiễm môi trường không khí, nguồn nước, xử lý các vấn đề liên quan tới biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long… Đồng thời mong muốn Chính phủ sẽ ưu tiên phát triển các hình thức sản xuất và sử dụng năng lượng tái tạo, áp dụng các giải pháp sử dụng năng lượng hiệu quả…

Việt Nam hiện đang hướng đến có hơn 2 triệu doanh nghiệp hoạt động đến năm 2020. Do đó, đề nghị rà soát ngay và quyết định loại bỏ những quy định rườm rà, lỗi thời. Nếu chúng ta nhận thức chậm trễ ngày nào là kìm hãm quyền tự do kinh doanh ngày đó.

Ông Lộc cũng cho rằng, hiện nay các doanh nghiệp vay ngân hang với lãi suất 8% trong khi lạm phát chỉ hơn 1%, cho thấy các doanh nghiệp đang phải gánh mức lãi suất thực rất cao và bất hợp lý. Chính phủ phải cố gắng giảm 1-2% trong thời gian tới để hỗ trợ doanh nghiệp.

Tiếp theo, Chính phủ cần đẩy mạnh giảm thuế và phí, miễn thuế môn bài cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ để bớt khó khăn cho họ hoạt động. Bởi vậy, thời gian tới Chính phủ cần giảm thu để nuôi dưỡng nguồn thu sau này.

Tóm lại, việc giảm thuế, phí và các khoản chi phí đầu vào là cực kỳ quan trọng để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn và tăng năng lực hội nhập. Nếu có chiến lược và chính sách hợp lý thì Việt Nam sẽ có 1,5-2 triệu doanh nghiệp trước năm 2020.

Ông Lộc cũng đề nghị một cuộc đối thoại thường xuyên hơn để cho thấy Chính phủ luôn đồng hành với doanh nghiệp trong tiến trình phát triển.

Hội nghị Thủ tướng gặp mặt doanh nghiệp bắt đầu. Cùng dự với Thủ tướng còn có 4 Phó thủ tướng: Trương Hoà Bình, Vương Đình Huệ, Trịnh Đình Dũng và Vũ Đức Đam.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng nói trong xây dựng đất nước, đi đầu vẫn là đội ngũ doanh nghiệp việt Nam, những người tiên phong đó phải được lắng nghe được tháo gỡ khó khăn. Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển còn nhiều rào cản, đã có nhiều chính sách ban hành nhưng rào cản còn lớn trong sự phát triển của doanh nghiệp Việt Nam. Do đó, Chính phủ muốn trực tiếp lắng nghe để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu khai mạc hội nghị. Ảnh: VGP

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu, sau khi nghe ý kiến của doanh nghiệp, lãnh đạo các bộ, ngành phát biểu quan điểm rõ ràng về giải quyết những khó khăn doanh nghiệp nêu ra.

“Tinh thần của Chính phủ là thực hiện đúng Hiến pháp, đổi mới sự lãnh đạo, bảo vệ quyền tài sản, quyền kinh doanh của doanh nghiệp”, Thủ tướng nói và nhấn mạnh phải tháo gỡ mọi rào cản, đặc biệt là chống tiêu cực, tham nhũng, tinh thần lớn nhất là không hình sự hoá các quan hệ hành chính và kinh tế.