Giao thông và sự thải khí là nguyên nhân chủ yếu gây ra khói mù đô thị ở Trung Hoa, nhưng thời tiết cũng có thể khiến ô nhiễm không khí thêm phần tệ hại.

Nghiên cứu mới đăng trên Sự Kiện Viện Hàn Lâm Khoa Học, các nhà nghiên cứu đã thu thập rất nhiều mẫu không khí ở Bắc Kinh, thủ đô Trung Quốc và là một trong những nơi ô nhiễm nặng nề nhất thế giới.

Cả thành phố dày đặc lượng lớn các hạt vật chất nhỏ (PM) trong không khí, cuối cùng gây nên các vấn đề sức khỏe và môi trường, đồng thời ảnh hưởng xấu tới khí hậu và thời tiết.

Những mô hình thời tiết, khí thải từ các phương tiện giao thông và nhà máy công nghiệp, kết hợp các quá trình hóa học aerosol tạo thành một môi trường cực kỳ ô nhiễm – hình thành nên lớp bụi dày che phủ thành phố trong nhiều ngày.

Renyi Zhang, giáo sư khoa học khí hậu tại đại học Texas A&M ch biết “Trong nghiên cứu này chúng tôi thấy rằng môi trường ở Bắc Kinh có xu hướng hình thành các hạt PM, nguyên do là có quá nhiều khí gas có thể ngưng tụ trong không khí.”

Ông còn cho biết: “Việc thải các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, như nitrogen oxides từ hoạt động giao thông đô thị, và sulfur dioxide (SO2) từ các khu công nghiệp lân cận đã dẫn tới việc cấu thành chất aerosol và tăng liên tiếp qua nhiều ngày, dẫn tới khối lượng hạt trong không khí vượt quá hàng trăm micrograms cho mỗi mét khối không khí”

“Quá trình hình thành aerosol có hiệu suất cao và khác hẳn so với những thành phố khác trên toàn thế giới. mặc dù sự tổng hợp aerosol ở Bắc Kinh là bình thường”.

Những ca tử vong sớm

Vấn đề ô nhiễm ở Trung Quốc bắt đầu từ ba thập niên trước, khi đất nước bắt đầu quá trình hiện đại hóa.

Trung Quốc có tới 16 thành phố thuộc nhóm 20 thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Mức độ ô nhiễm ở Bắc Kinh thường vượt xa gấp nhiều lần tiêu chuẩn cho phép do Tổ chức Y Tế thế giới (WHO) thiết lập.

Nghiên cứu từ phía chính quyền Trung Quốc vào năm 2010 cho thấy mức độ ô nhiễm dẫn tới 1,2 triệu ca tử vong sớm ở nước này, và rất có thể là 500 triệu người Trung Quốc khác sẽ có tuổi đời ngắn lại ít nhất 5 năm bởi vì chất lượng không khí kém.

Zhang cho biết khí tượng là một yếu tố quyết định mức độ nghiêm trọng của khói mù và độ dày dặc của nó, “chúng tôi thấy rằng các giai đoạn hạt PM của Bắc Kinh xảy ra theo một chu kỳ, thay đổi dựa theo biến đổi của gió”

“Khi hướng gió thổi từ phía Nam, đó là lúc vấn đề nảy sinh bởi vì hầy hết các nhà máy và trạm năng lượng đều ở phía Nam. Khi trong tình trạng ứ đọng, các chất khí ô nhiễm từ giao thông thành phố và các khu công nghiệp gần đó phản ứng với nhau, tạo ra một lượng lớn hạt PM”.

Khói mùi và ô nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn vào tháng mùa thu, xuân và mùa đông bởi vì mưa nhiều vào mùa hè có tác dụng làm sạch không khí.

Trung Quốc nên làm gì?

“Vấn đề ô nhiễm ở Bắc Kinh cũng như ở nhiều thành phố khác ở Trung Quốc” Zhang cho biết. “Cùng lúc ở cả thành thị và các vùng công nghiệp ở địa phương, các hoạt động nông nghiệp, khí thải sinh học trên khắp cả nước là những nguồn chính tạo ra sự ô nhiễm quy mô lớn ở Trung Quốc, che phủ hàng ngàn dặm vuông và kéo dài trong nhiều ngày.”

Đối diện với ngày càng nhiều chỉ trích từ bên ngoài và người dân, chính quyền Trung Quốc đã hứa cải thiện chất lượng không khí, nhưng áp đặt kiểm soát nghiêm ngặt lên hoạt động của các nhà máy và trạm năng lượng, cùng với khí thải xe ô tô không phải là điều dễ làm trong bối cảnh bùng nổ kinh tế sốt 25 năm qua.

Zhang chỉ ra rằng: “nghiên cứu của chúng tôi đề nghị rằng các biện pháp chế tài tập trung vào những nguyên nhân chính tạo ra hạt mịn từ giao thông và các khu công nghiệp địa phương để làm giảm ô nhiễm ở Trung Quốc.”

“Việc khói mù hình thành nghiêm trọng ở Trung Quốc là do lượng khí thải chất lượng kém tăng lên trong không khí, có liên quan tới việc phát triển kinh tế, đô thị hóa nhanh, và dân số đông đúc.

“Cải thiện chất lượng không khí ở đất nước này sẽ có những hệ quả vô cùng lớn đối với Trung Quốc và kinh tế thế giới.”

Chương trình nghiên cứu hợp tác giữa bộ Khoa Học Công Nghệ Trung Quốc và Đại Học Texas A&M, Quỹ Khoa Học Tự Nhiên Trung Quốc và Quỹ Robert A. Welch.

Texas A&M University

Theo vietdaikynguyen

Các bài viết liên quan:

Thị trưởng Bắc Kinh: Thành phố này ‘không thể sống được’ Ô nhiễm không khí nặng nề tại Trung Quốc Nhà giàu Bắc Kinh chi bao nhiêu tiền để được sống sạch? ĐH Bắc Kinh giải thích về vụ sa thải giáo sư Hạ Nghiệp Lương Không khí ô nhiễm nghiêm trọng đe đọa người ngoại quốc làm việc tại TQ Thời tiết cũng bị kiểm duyệt ở Trung Quốc Bắc Kinh với cuộc chiến một mất một còn với… không khí Sương mù do ô nhiễm môi trường khắp TP Trường Xuân, Trung Quốc