Câu chuyện các đời Chúa Bầu lập riêng một bờ cõi (Phần 1)

Trong thời kỳ Nam Bắc triều và Trịnh Nguyễn phân tranh, nhiều cát cứ nổi lên các nơi. Nhiều người vốn chỉ biết đến chúa Trịnh, chúa Nguyễn, thế nhưng chúa Bầu trấn giữ cả vùng Tuyên Quang suốt 2 thế kỷ thì không phải ai cũng biết.

Vũ Văn Uyên vốn là một võ sĩ quê ở làng Ba Động, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. Vào thời vua Lê Chiều Tông đất nước loạn lạc, giặc giã nổi lên khắp nơi, Vũ Văn Uyên phạm phải tội giết người nên trốn đến trấn Đại Đồng, Tuyên Quang.

Bấy giờ tù trưởng ở Đại Đồng không được lòng dân, dân oán thán khiến tình hình rất lộn xộn. Là người giỏi võ nghệ, Vũ Văn Uyên giúp đỡ người dân chống cường hào, dần dần nhiều người đi theo, Vũ Văn Uyên đánh bại và tiêu diệt tù trưởng, làm yên lòng dân, làm chủ cả một vùng rộng lớn gồm các tỉnh  Lào Cai, Yên Bái và Tuyên Quang ngày nay.

Vũ Văn Uyên lập một cõi riêng ở vùng Lào Cai, Yên Bái và Tuyên Quang. (Ảnh từ wikipedia.org)

Lúc này tại triều đình rất rối ren, Trịnh Tuy, Nguyễn Hoằng Dụ, Trần Chân làm phản. Vua Lê Chiêu Tông ở thế suy yếu nên muốn có thêm thế lực ủng hộ mình nên phong cho Vũ Văn Uyên làm Khánh Bá Hầu.

Vũ Văn Uyên chọn vùng đất nặm Ràng (tức Phố Ràng, tỉnh Lào Cai ngày nay) là nơi quy tụ các đầu mối giao thông để xây dựng căn cứ. Năm 1527 Vũ Văn Uyên huy động người dân trong vùng xây thành Nghị Lang (còn gọi là thành Bầu hay phủ Bầu), thành được xây trên đỉnh đồi Tấp giữa thung lũng Phố Ràng.

Đến năm 1533 thì thành được xây dựng xong, biến nơi đây trở thành căn cứ kinh tế, quân sự vững chắc lúc bấy giờ.

Đồi Bông Hạ – một trong nững nơi xây dựng thành Bầu xưa kia. (Ảnh từ xuanay.vn)

Trong thành có lầu chỉ huy, có xưởng rèn vũ khí, có xưởng đúc tiền, có trại lính, có khu gia binh, trường học,…

Đặc biệt trong thành có chùa Phúc Khánh với quy mô lớn nhất vùng sông Chảy, trở thành trung tâm tín ngưỡng, giáo hóa và nâng cao chuẩn mực đạo đức, đời sống tinh thần cho người dân.

Sân trước chánh điện đền Phúc Khánh. (Ảnh từ wikipedia.org)

Ngòai thành Nghị Lang, Vũ Văn Uyên cho xây dựng một số thành khác như thành Trung Đô (Bảo Nhai – Bắc hà ngày nay), thành Bảo Hà, thành Nghĩa Đô….tạo thành một hệ thống phòng thủ vững chắc.

Trong khi Vũ Văn Uyên xây dựng được cho một một vương quốc riêng, người dân yên vui an cư lạc nghiệp, thì lúc này tại triều đình các phe phái vẫn tranh đoạt quyền lực, đến năm 1527 Mạc Đăng Dung cướp ngôi vua lập ra nhà Mạc. Vũ Văn Uyên cát cứ cả vùng Tuyên Quang, Hưng Hóa không theo nhà Mạc.

Thành cổ Nghị Lang. (Ảnh từ ditichlichsuvanhoa.com)

Trong số những người trung thành với vua Lê, không theo nhà Mạc có Hữu Vệ Điện Tiền Tướng quân An Thanh Hầu Nguyễn Kim, ông tìm được con cháu nhà Lê là Lê Duy Ninh tôn làm làm Vua, hiệu là Lê Trang Tông.

Nguyễn Kim qua Ai Lao (Lào ngày nay) mượng đất Sầm Châu chiêu mộ quân sỹ, Vũ Văn Uyên ủng hộ đưa quân đến giúp đỡ, thế nhưng quân nhà Mạc lúc này rất mạnh, Vũ Văn Uyên phải cho quân rút về Đại Đồng để củng cố lực lượng.

Vau Mạc cho quân ngược sông Hồng tiến đánh Đại Đồng, Vũ Văn Uyên khống gia ochie61n vội, cho quân Mạc vào sâu rồi mai phạch tiêu diệt, giành được chiến thắng. Nhà Mạc thất bại phải đồng ý cho Vũ Căn Uyên cát cứ cả vùng đất rộng lớn này.

Khi quân Nguyễn Kim ngày càng mạnh đánh bại nhà Mạc, tiến đến Thăng Long, Vũ Văn Uyên cùng em mình là Vũ Văn Minh đưa quân phối hợp tiến đánh vào Thăng Long.

Năm 1557 Vũ Văn Uyên qua đời mà không có cón nối dõi, em trai là Vũ Văn Mật lên thay, xưng là Gia Quốc Công.

Vũ Văn Mật dời căn cứ từ thành Nghị Lang sang xây thành đắp lũy trên gò Bầu. Từ đó nhân dân thường gọi ông là “Chúa Bầu” hoặc “Vua Bầu”. 

(Còn nữa)

Trần Hưng

Theo trithucvn.net

Các bài viết liên quan:

Quân Minh khi làm lễ tế súng đều phải hành lễ trước một người An Nam Lừng danh sử Việt: Đội quân duy nhất thế giới từ vua đến tướng đều là phụ nữ Không phải của Lý Thường Kiệt, bài thơ “Nam quốc sơn hà” có từ bao giờ? Hậu duệ nhà Trần của Đại Việt trở thành Hoàng Đế Trung Hoa Chinh phục kinh đô Trung Quốc, câu chuyện người Việt làm Tể Tướng thời nhà Đường Trận quyết chiến đầu tiên giữa Mông Cổ và Đại Việt Cuộc nội chiến giữa 3 anh em nhà Tây Sơn Cuộc nội chiến bi hùng nhất sử Việt, ảnh hưởng lớn đến vận mệnh dân tộc sau này