Mao Trạch Đông được ĐCS Trung Quốc tung hô là “lãnh tụ vĩ đại”, “người cầm lái vĩ đại”. Với một lãnh tụ như vậy, người dân Trung Quốc sống dưới thời Mao Trạch Đông như thế nào?

Điều đặc biệt trong thời đại Mao là ngoài học tập chính trị hàng ngày vẫn phải dành thời gian học những câu nói của Mao, công nhân học trong phân xưởng, nông dân học ngoài ruộng đồng, chiến sĩ thì khỏi phải bàn. (Ảnh: GEO Epoche)

Bức tranh sinh động về đời sống dưới thời Mao Trạch Đông: Vừa bi vừa hài

Thời đại Mao, cuộc sống của người Trung Quốc ăn không đủ no, mặc không đủ ấm, niềm hạnh phúc nhỏ nhoi có áo mới mặc đón Tết, nhưng đa số bọn trẻ con không có được. Khi trẻ bắt đầu đi học, chữ đầu tiên phải viết là: Mao Chủ tịch vạn tuế! Chữ tiếp theo là: Đảng Cộng sản vạn tuế! Viết tên của mình không phải chuyện quan trọng.

Tại lớp Mỹ thuật, giờ đầu tiên học là vẽ cờ đỏ, đó là một hình chữ nhật; giờ thứ hai vẽ khăn quàng đỏ, đó là một hình tam giác. Một bạn học của tôi vẽ không chuẩn, đường nét ngoằn nghoèo, vẽ cờ đỏ thì trông giống cái bánh mì, khăn quàng đỏ thì giống cái bánh đậu ba góc, vì thế mà chút nữa thì bị thầy giáo đánh chết!

Thời đại Mao, trẻ thành phố sau khi tốt nghiệp trung học phải về nhập hộ khẩu tại các vùng nông thôn, miền núi, nhưng không có mấy ai dám chống lại, một là có chống lại cũng vô dụng, vì hộ khẩu đã bị rút khỏi thành thị và không còn khẩu phần ăn ở đó, nếu không đi sẽ bị chết đói! Hai là vào thời đó hầu như nhà nhà đều đông trẻ con, chết ở nơi xa xôi nào đó chắc thoải mái hơn. Sau này khi thanh niên trí thức quay lại thành phố, đến khi kết hôn cũng không có không gian riêng tư. Vì thế mà thời đó dường như hiếm xảy ra chuyện quan hệ nam nữ lén lút, nguyên nhân không phải là vấn đề đạo đức, mà là do mọi người không có điều kiện.

Thời đại Mao, khi cưới hỏi mà được tặng quà cưới bằng một bình thủy đựng nước nóng hoặc một chậu rửa mặt thì xem như là đại lễ! Đa phần là vài người góp tiền cùng nhau mua một cái gương, trên gương còn ghi lời của Mao, nào là “năm châu chấn đãng phong lôi kích, tứ hải phiên đằng vân thủy nộ, tóm lại: vì cách mạng…!” Còn người bạn đặc biệt có thể sẽ tặng một cuốn sổ tay và ghi tên người tặng ở trang đầu kèm lời động viên cố gắng học tốt, thăng tiến về chính trị. Đây là tình hữu nghị cách mạng!

Thời đại Mao, người thành thị mỗi ngày ăn gì phải nghe thông báo, khoảng buổi chiều khi người của Ủy ban đến thông báo đã có thực phẩm phụ là vội vàng mang theo sổ lương thực phụ đi mua. Mỗi sổ có một phần. Đây chính là món ăn dành cho bữa tối. Nhà nhà đều nấu ăn bằng một cái chảo sắt thật to, dùng dầu ăn dè sẻn, nếu để mùi thơm bay ra xung quanh thì hàng xóm sẽ tỏ ra thèm muốn: làm sao nhà họ có dầu ăn? Vào thời đó, cách nói “bình dầu đổ không thèm đỡ” là sự chê bai tệ hại nhất dành cho loại đàn ông rác rưởi, rất khó sống chung với loại người này.

Thời đại Mao, tôi có một người bạn tiểu học, cha cậu ta làm về phân phối lương thực, vì thế nhà nó luôn được ăn ngon. Ví như người cha kia có thể mang về nhà cả túi dưa chuột, cả phần thịt đuôi, còn thường xuyên được ăn bánh bao chiên. Tôi và nhiều bạn nhỏ khác vừa ngưỡng mộ lại đố kỵ! Mỗi khi bàn bạc đến chuyện cho bạn này tham gia đội thiếu niên tiền phong, mọi người đều không đồng ý, ai cũng nói thứ bạn ấy ăn được là không tốt. Dù thế nhưng bạn này cũng không mấy quan tâm, là người béo mập duy nhất trong lớp chúng tôi.[ads1]

Thời đại Mao, cho dù sống ở thành phố nhưng số người được ở nhà lầu không nhiều, đa số ở nhà trệt. Chuyện một vài con hẻm chung một nhà vệ sinh công cộng là thường. Nhà vệ sinh thời đó đa số thuộc “loại bốn sao”: hôi, bẩn, chật, không có quyền riêng tư. Trẻ con thời đó thường chơi trò: nhân khi một người nào đó đi đại tiện, chúng lấy hòn đá to ném vào trong hố phân làm phân bắn lên đầy người đang đi. Vì thiếu nhà vệ sinh nên việc đi đại tiện vào buổi sáng mỗi ngày là một vấn đề lớn, đi vệ sinh phải xếp hàng là chuyện thường. Người đi ra khỏi nhà vệ sinh và người đi vào thường chào nhau: ăn xong rồi à? Cũng giống như ngày nay chúng ta chúc nhau ngày mới tốt lành vậy. Ngày nay mọi người đều được ở trong những nhà lầu, cao ốc, nhiều khi đi vệ sinh một mình cũng cảm thấy cô đơn.

Điều đặc biệt trong thời đại Mao là ngoài học tập chính trị hàng ngày vẫn phải dành thời gian học những câu nói của Mao, công nhân học trong phân xưởng, nông dân học ngoài ruộng đồng, chiến sĩ thì khỏi phải bàn. Mọi việc phải làm trong một ngày đã được an bài hết, bạn không thể còn thời gian trống để tơ tưởng đến những việc khác. Một lời mới của Mao vừa ra đời, các cơ quan đơn vị sẽ tuần hành khua chiêng gõ trống, hô vang khẩu hiệu “bốn vĩ đại” (người hướng dẫn vĩ đại, lãnh tụ vĩ đại, thống soái vĩ đại, người cầm lái vĩ đại, Mao Chủ tịch vạn tuế, vạn tuế, vạn vạn tuế! – ND).

Người Trung Quốc thời Mao, sống cùng những tên bị nhồi sọ thật khó nói chuyện, vì câu nói cửa miệng của hắn bạn không thể cãi được: Đây là Mao chủ tịch nói! Thế là bạn phải câm miệng, vì lời Mao chủ tịch là tuyệt đỉnh, bạn có nói cũng vô ích, nói nghĩa là phản cách mạng!

Thời đại Mao khi xem kinh kịch hiện đại cách mạng, những vai chính toàn người đơn thân, không có đời sống tình ái. Tại sao lại như thế, vì người ta không muốn bạn có bất cứ tơ tưởng nào về chuyện ái tình nam nữ, vì bọn làm cách mạng muốn bạn hy sinh tính mạng vì tổ chức bất cứ khi nào, nếu bạn vướng vào tư tình nam nữ bạn sẽ tiếc sinh mạng, sẽ sợ chết, vậy thì sao có thể chết thay cho họ được?

Thời đại Mao, dùng giáo dục khủng bố với trẻ con, Chu Bát Bì trong “Nửa đêm gà gáy”, Hoàng Thế Nhân trong “Đến cửa đòi nợ”, Lưu Văn Thái trong “Tim đen”, cái chết của Lưu Hồ Lan, chỉ cần nghe đến những câu chuyện này là bọn trẻ con đặc biệt sợ hãi, không muốn quay lại cái xã hội cũ vô cùng tăm tối đó, nhận thấy một khi cờ đỏ không còn là nhân dân lao động sẽ bị máu chảy thành sông. Vì thế mà ai nấy đều đặc biệt tha thiết với Mao chủ tịch, tha thiết với Đảng Cộng sản. Cảm thấy mình là nụ hoa của tổ quốc!

Thời đại Mao, trẻ con muốn đọc sách cũng không có sách gì đáng đọc, các nhà sách đều bị tuyển tập của Mao chất đầy trên các kệ, sách thiếu nhi toàn những câu chuyện về anh hùng, như Lưu Hồ Lan, Hoàng Kế Quang, Khâu Thiếu Vân, Đổng Tồn Thụy… cuối cùng đều là anh hùng hy sinh do tai nạn. Tôi biết chữ từ sớm, từng đọc “Ngôi sao đỏ lấp lánh” và biết chuyện Phan Đông Tử giết người phóng hỏa. Tôi cũng được đọc cuốn “Tiểu Thạch Trụ mới đến” do cha của Nhuế Thành Cương viết. Chuyện kể về Tiểu Thạch Trụ là một vận động viên thể thao, xuất thân từ nông thôn, muốn giành vinh quang cho tổ quốc, vì thế đã gian khổ rèn luyện dưới chỉ dẫn của tư tưởng Mao Trạch Đông, có thể nằm ngửa và bật người dậy được 1000 lần, nhào lộn trên không được 1080 lần. Đây không phải nói nhảm à?

Người Trung Quốc thời đại Mao trong lòng ôm ấp những lý tưởng xa xôi, luôn hận không thể đi “giải phóng” hai phần ba những người cùng khổ trên trái đất, cứ nghĩ đến nhân dân Đài Loan ở bờ bên kia đang chịu cảnh thống trị đen tối của Quốc dân Đảng là trong lòng thấy bất an. Đầu luôn nghĩ đế quốc Mỹ chết chứ lòng mình không bao giờ chết, đánh bại dã tâm của đế quốc Mỹ là việc cần thiết. Nhiều thanh niên còn nói, mỗi ngày muốn tiết kiệm nửa cái bánh ngô để gửi cho người nghèo khổ ở Mỹ…

Người Trung Quốc thời đại Mao không được tỏ ra quá thông minh, nếu bạn giỏi chuyên môn, làm việc xuất sắc, chắc chắn sẽ gặp xui xẻo! Vì tư tưởng của bạn khẳng định có vấn đề, tại sao bạn lại đi theo con đường bạch chuyên của giai cấp tư sản? Bạn sẽ bị điều chỉnh trong các hội nghị cho đến khi có thể vừa hồng vừa chuyên.

Người Trung Quốc ngày nay ồn ào náo nhiệt trên Weibo với đủ các đề tài tranh luận, nếu bạn nói một người nào đó là theo Mao, họ sẽ nói bạn là nô Nhật chó Mỹ. Sống trong thời đại Mao không có tranh luận, bạn dám chê ba chữ “Mao chủ tịch” là có thể đại họa sẽ đổ lên đầu bạn, hiện nay đây là tội phản cách mạng. Nếu trong lòng bạn cảm thấy cách mạng văn hóa không tốt, bạn cũng không dám nói ra. Chỉ cần bạn có nửa lời chê bai là nhóm bị tẩy não sẽ quát bạn: Cách mạng văn hóa của giai cấp vô sản là tốt! Đó là tốt! Đó là tốt! Đó là tốt!

Hai năm trước Trương Nghệ Mưu có quay bộ phim “Cây sơn tra” (bản dịch tiếng Việt: Chuyện tình cây táo gai – ND), mục đích muốn mọi người nghĩ tình yêu thời đó trong sáng biết bao, thực ra không phải như vậy. Trong thời đại Mao, đối tượng phụ nữ thanh niên lựa chọn, cho dù ở thành thị hay nông thôn, họ đều tìm Đảng viên, quân nhân phục viên, công nhân. Chi tiết nghề nghiệp như thợ lái tàu xe, đội mũ cán bộ, cầm ống nghe…

Năm 1949, khi Đảng Cộng sản bắt đầu nắm chính quyền đã thực hiện trấn áp càn quét người chống cách mạng và những phần tử hữu khuynh. Đến cách mạng văn hóa, Mao Trạch Đông tiếp tục xử lý vô số chiến hữu của ông ta. Từ năm 1965 đến 1976, nên gọi là thời đại Mao Trạch Đông, một thời đại mà có 5 loại người sống trong tình trạng người không ra người quỷ không ra quỷ, bao gồm địa chủ, phú nông, “phản cách mạng”, “phần tử xấu” và phe cánh hữu.

Thời đại Mao thị phi đảo lộn, người và yêu ma hỗn loạn… Tuy nhân dân lao động giản dị mộc mạc nhưng lòng yêu cái đẹp mọi người vẫn sẵn có, đây là nhân tính tự nhiên. Thời đó thanh niên hay mang cái cổ áo giả, nhiều bạn trẻ ngày nay không biết cứ về hỏi những người lớn tuổi trong nhà là hiểu. Giang Thanh mặc váy, gọi là blazer, các lãnh đạo mặc kiểu thời thượng. Con người chính là thế, ai cũng muốn hướng về cái đẹp và nỗ lực theo đuổi. Không ai có thể ngăn được!

Thời đại Mao, nhân dân Trung Quốc có cảm tình sâu sắc với Mao Trạch Đông, cũng gần giống như người Triều Tiên hiện nay với Kim Jong-un. Đừng nói là trông thấy, chỉ cần nghĩ đến cũng có thể rơi nước mắt vì hạnh phúc. Cái này gọi là cha mẹ ruột không bằng Mao chủ tịch. Khi Mao chết, tất cả người Trung Quốc đều đeo tang đen, vậy nếu cha một người nào đó chết cùng lúc với ông ta thì xem như… không có tang. Triệu triệu người khóc như chết đi sống lại, cứ như là những ngày tháng sau này họ sẽ không biết phải tiếp tục sống như thế nào, hận bản thân không thể đi cùng ông ta ngay lập tức!

Khoảng một tháng sau khi Mao chết, quần chúng nhân dân thì thầm bàn tán với nhau rầm rộ, cho rằng Chủ tịch nước nên để Vương Hồng Văn làm, Thủ tướng sẽ là Trương Xuân Kiều, còn Giang Thanh sẽ là thủ lĩnh tinh thần, toàn chiến hữu thân thiết của Mao! Nhưng không ngờ một tiếng sét nổ vang trời, cả Vương, Trương, và Giang, đều bị bắt! Thế rồi sau đó mọi người lại tổ chức tuần hành và hô vang khẩu hiệu: Nhiệt liệt chào mừng tập đoàn phản cách mạng Tứ nhân bang đã tan vỡ!

Tứ nhân bang tan vỡ, lão bách tính Trung Quốc cũng không cảm thấy có gì bất thường, quần chúng nhân dân yêu kính Mao Trạch Đông vô hạn, cuối cùng lại đóng cho vợ ông ta một cây đinh trên trụ cột ô nhục của lịch sử, ai nấy đều vô cùng hớn hở. Sau đó là chỉnh lý tài liệu phản động của Tứ nhân bang: Vương Hồng Văn có hai khẩu súng hơi, quả vô cùng kỳ quái! Giang Thanh thích xem phim Mỹ, không ngờ bà ta lại hủ bại đến thế. Trương Xuân Kiều là nội gian, chả trách trông mặt hắn gian như thế! Diêu Văn Nguyên không phải người tốt, tại sao trước đây không nhận ra?

Khi xét xử Tứ nhân bang, nhà chúng tôi có cái truyền hình đen trắng, khi đó rất nhiều người đến xem. Trương Xuân Kiều từ đầu đến cuối không nói lời nào khiến mọi người thầm khâm phục. Vương Hồng Văn biểu lộ thái độ hối hận nhận tội hay nhất, kết quả bị phán tội nặng nhất. Giang Thanh thì gào thét trên công đường, tỏ ra không phục! Diêu Văn Nguyên thì miệng lầu bầu gì đó không nghe rõ. Thôi băn khoăn nhiều làm gì, dù sao việc xấu cũng toàn bốn người họ làm, có liên quan đến ai đâu.

Thời đại Mao đã kết thúc, bắt đầu nhìn theo hướng của đồng tiền!

Tinh Vệ biên dịch từ secretchina

Theo daikynguyenvn.com

Các bài viết liên quan:

CCTV: Mao Bơi nhanh hơn vận động viên đoạt giải Thế Vận hội TQ: Gần 2 tỉ euro mừng sinh nhật Mao Trạch Đông khiến người dân phẫn nộ ‘Chính Mao đã quyết định đánh Hòang sa’ Những quan tham Trung Quốc này đang đổ trách nhiệm cho vợ Vì sao đạo đức người Trung Quốc đã trở nên biến dị “7 tội ác lớn nhất” của Mao Trạch Đông được phơi bày sau 39 năm ngày ông mất Những ngày cuối cùng của Mao Trạch Đông Mao Trạch Đông từng được tôn sùng đến mức nào