Những dấu ấn khoa học đã để lại trong năm 2015 của các ngành khoa học công nghệ.

Những sự kiện khoa học Việt Nam năm 2015

Thủ tướng gặp mặt các nhà khoa học trẻ và không chuyên là hai trong những sự kiện tiêu biểu của ngành khoa học công nghệ 2015.

1. Thủ tướng gặp mặt các nhà khoa học không chuyên

Ngày 12/5, lần đầu tiên Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức buổi gặp mặt các nhà sáng chế không chuyên nghiệp tiêu biểu năm 2015 với sự tham gia của 63 nhà sáng chế đến từ mọi miền tổ quốc. Đóng góp của họ mang lại lợi ích cho cộng đồng và xã hội, từ các thiết bị, máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp, như máy gặt đập, máy tuốt lúa… đến những sản phẩm có kết cấu phức tạp, có thể ứng dụng trong những lĩnh vực đặc biệt như thiết bị nâng hạ…

“Chính phủ phải tạo mọi thuận lợi, mọi chính sách để khuyến khích người dân nghiên cứu sáng tạo. Mỗi sáng chế phải được trân trọng và cần nhân lên mạnh mẽ hơn nữa. Chúng ta phải hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn, đưa ra thị trường để nhân rộng và bảo hộ sở hữu trí tuệ”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói.

2. Việt Nam vào top 3 ASEAN về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu

Theo Báo cáo của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) 2015 của Việt Nam xếp hạng 52 trên 141 quốc gia, tăng 19 bậc so với năm ngoái. Tại Đông Nam Á, chỉ số GII của Việt Nam xếp thứ 3 sau Singapore và Malaysia và xếp trên Thái Lan.

Theo tiến sĩ Tạ Doãn Trịnh, Viện trưởng Chiến lược và chính sách khoa học, kết quả trên ghi nhận sự nỗ lực của Việt Nam khi Luật khoa học và công nghệ có hiệu lực, bước đầu đem lại sức sống mới cho khoa học công nghệ. Luật có tác dụng lớn với 3 trụ cột là đổi mới phương thức đầu tư, cơ chế tài chính và đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực.

Các nhà khoa học đánh giá, Luật mang lại nhiều chuyển biến tốt, đặc biệt là sản phẩm khoa học và công nghệ phát triển rất nhanh. Công bố quốc tế năm 2014 của Việt Nam đã vượt ngưỡng 2.600 bài viết trên tạp chí ISI. Số lượng sáng chế cũng tăng lên đáng kể.

3. Thủ tướng gặp mặt nhà khoa học trẻ tiêu biểu năm 2015

Ngày 11/9, lần đầu tiên Bộ Khoa học tổ chức buổi gặp gỡ 70 nhà khoa học trẻ tiêu biểu với người đứng đầu Chính phủ. Buổi gặp mặt nhằm ghi nhận, biểu dương đóng góp của tài năng trẻ với sự phát triển của đất nước nói chung và nền khoa học công nghệ nói riêng, từ đó khuyến khích, tạo động lực cho giới nghiên cứu tiếp tục phát huy đam mê, sáng tạo.

Thủ tướng gặp mặt các nhà khoa học trẻ năm 2015. (Ảnh: Giang Huy).

Tại đây, các nhà khoa học trẻ đã không ngần ngại chỉ ra những vướng mắc trong nghiên cứu, như ngày càng nhiều quy định ràng buộc khiến người làm nghiên cứu không được tự do, nhà quản lý không tin tưởng là một nguyên nhân khiến nhà khoa học bỏ nhà nước ra ngoài làm. Bên cạnh đó, những sản phẩm Việt Nam làm ra doanh nghiệp trong nước lại không tin dùng vì sợ rủi ro.

Màn đối thoại giữa tiến sĩ Nguyễn Bá Hải, giảng viên Đại học Sư phạm kỹ thuật TP HCM và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gây “nóng” hội trường hôm đó. Anh Hải là tác giả của nhiều sản phẩm có tính ứng dụng cao như kính dẫn đường cho người mù, robot có thể dạy nói tiếng anh.

Sau phần trình bày đầy thuyết phục với chiếc kính dẫn đường, Thủ tướng đã giao Bộ Khoa học, Trung ương Đoàn trực tiếp gặp tiến sĩ Hải bàn bạc thêm, bắt tay ngay vào thực hiện dự án trong vòng một năm để người mù Việt Nam được dùng sản phẩm của người Việt.

Lắng nghe tất cả khúc mắc và nguyện vọng của giới khoa học, người đứng đầu Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Khoa học tạo điều kiện để các chuyên gia được tiếp cận với các quỹ về khoa học công nghệ. Ông cũng mong muốn sự kiện gặp gỡ các nhà khoa học trẻ sẽ sẽ được tổ chức thường niên.

4. Hội chợ công nghệ và thiết bị quốc tế (Techmart 2015)

Techmart 2015 được giới chuyên gia đánh giá là thành công về chất chứ không chỉ dừng lại ở con số đẹp, bởi tư duy và cách nhìn dám bứt phá, vượt qua những cái cũ từ nhiều năm nay của ban tổ chức. Ông Lê Xuân Định, Cục trưởng Thông tin khoa học công nghệ quốc gia, đơn vị nhiều năm tổ chức sự kiện này nói rằng cần làm thế nào để không phải nghe câu “lại Techmart à”.

Một sản phẩm thu hút sự chú ý của nhiều người trong Techmart 2015. (Ảnh: Giang Huy).

Techmart 2015 có sự tham gia của hơn 500 doanh nghiệp, 110 đơn vị uy tín, 22 trường đại học hàng đầu về công nghệ, 32 sở khoa học công nghệ, 57 nhà sáng chế không chuyên và các sản phẩm khoa học, công nghệ đến từ nhiều quốc gia trên thế giới.

Điểm mới nhất năm nay là “Techmart ngược”. Từ trước đến nay sự kiện này có tính chất một chiều, tức là nhà khoa học, viện nghiên cứu, trường đại học giới thiệu sản phẩm của mình, còn doanh nghiệp đến tìm hiểu, tiếp nhận và có thể sử dụng công nghệ. Nhưng lần này, các doanh nghiệp trình độ cao, có sản phẩm nổi tiếng sẽ giới thiệu ngược trở lại nhu cầu của họ về hỗ trợ để hoàn thiện, thương mại hóa sản phẩm với các viện nghiên cứu, trường đại học.

Bên cạnh đó, Techmart 2015 còn có một diện tích dành cho Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo với sự có mặt của Startup đầy sáng tạo và đam mê trong lĩnh vực công nghệ thông tin và các lĩnh vực khác. Sản phẩm tham gia có giá trị khoa học cao thuộc các lĩnh vực như cơ khí chế tạo, điện tử… cho thấy tính ứng dụng và khả năng thương mại hóa cao, trong đó có những sáng chế không chuyên thu hút sự chú ý của nhiều doanh nghiệp và khách tham qua. Nhiều sản phẩm tốt được săn đón như nhà sáng chế Phạm Hoàng Thắng ký hợp đồng bán máy nông nghiệp với giá trị lên đến 8,5 tỷ đồng trước khi hội chợ kết thúc.

Sau 4 ngày diễn ra hội chợ, có 463 hợp đồng được ký kết với tổng trị giá hơn 380 tỷ đồng.

5. Chế tạo máy bay không người lái tầm xa

Mới đây Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam công bố chế tạo thành công máy bay không người lái tầm xa, cho thấy bước đột phá trong công nghệ ở lĩnh vực máy bay của Việt Nam. Có sải cánh 22m, tải trọng 1.350kg, cự ly bay trên 4.000km, máy bay có thể hành trình 35 giờ liên tục. Sử dụng vệ tinh dẫn đường, máy bay được tích hợp các thiết bị phục vụ nghiên cứu khoa học và trinh sát điện tử cho an ninh, quốc phòng.

Máy bay không người lái tầm xa.

Nghiên cứu khẳng định Việt Nam đã có đủ khả năng chế tạo máy bay không người lái tầm xa để phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội và góp phần bảo vệ an ninh tổ quốc.

Trước đó, hàng loạt sản phẩm máy bay không người lái của Việt Nam ra đời như UAV-02, Pelican VB-01.