“Thăng Long tứ trấn” tạo ra thế linh thiêng cho thành Thăng Long

Theo quan niệm dân gian, thành Thăng Long trở nên linh thiêm là nhờ có 4 ngôi đền thiêng trấn giữ các hướng Đông Nam Tây Bắc của thành, gọi là “Thăng Long tứ trấn”.

Trấn Đông: Là đền Bạch Mã (thuộc phố Hàng Buồm ngày nay) thờ thần Long Đỗ, ngôi đền này được xây từ thế kỷ thứ 9.

Đền Bạch Mã xưa kia thuộc phường Hà Khẩu, tổng Hữu Túc, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức – nơi cửa sông Tô Lịch. Đền được xây dựng vào năm 866 thờ Thần Long Đỗ, vị Thần đã phá phép thuật trấn yểm phong thủy nước nam của Cao Biền.

Đền Bạch Mã. (Ảnh từ wikipedia.org)

Đến năm 1010 vua Lê Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư về thành Đại La, rồi đổi tên Đại La thành Thăng Long. Khi xây dựng lại thành Thăng Long thì thành cứ xây rồi lại lở, Vua liền vào đền cầu đảo, chợt thấy ngựa trắng từ trong đền đi ra, đi quanh một vòng, đi đến đâu đều để lại dấu chân, xong ngựa trắng trở vào đền thì biến mất.

Vua liền cho đắp thành theo dấu chân mà ngựa trắng để lại thì dựng được thành. Vua liền cho thờ làm thành hoàng Thăng Long, phong thần Long Đỗ làm “Quốc đô Định bang Thành Hoàng Đại Vương” và cho gọi ngôi đền là “bạch mã linh từ” tức đền thiêng ngựa trắng.

Hàng năm cứ ngày ngày 13/2 âm lịch Hàng Buồm lại trở nên nhộn nhịp với lễ hội đền Bạch Mã.

Tượng Thần Bạch Mã được thờ trong đền. (baotanglichsu.vn)

Trấn Nam: Là đền Kim Liên (nay ở phường Phương Liên, Đống Đa, Hà Nội) thờ Cao Sơn Đại Vương, đền được xây dựng từ thế kỷ 17.

Đền thờ Cao Sơn Đại Vương – một trong những người con của Lạc Long Quân và Âu Cơ. Theo truyện xưa kể lại Cao Sơn Đại Vương theo mẹ lên non, sau trợ giúp Sơn Tinh đánh bại Thủy Tinh.

Đền Kim Liên. (Ảnh tư wikipedia.org)

Theo thư tịch cũ để lại thì đền Kim Liên được xây dựng từ thời vua Lý Thái Tổ nhằm để bảo vệ phía nam kinh thành Thăng Long.

Đến năm 1509 vua Lê Tương Dực đã cho xây dựng lại đền Kim Liên. Sau này, dân làng đã lập thêm cổng Tam Quan ở phía trước cổng đền và bổ sung các nếp nhà mới, tạo thành một ngôi đình làng, gọi là đình Kim Liên. Đền Kim Liên được xây dựng trên gò cao, từ dưới sân bước lên phải qua 9 bậc gạch

Trấn Tây: Là đền Voi Phục (hiện nay nằm trong công viên Thủ Lệ) thờ Linh Lang – một hoàng tử thời nhà Lý, đền được xây dựng từ thế kỷ 11.

Theo truyền thyết thì vua Lý Thái Tông cùng một vị Vương Phi sinh được hoàng tử Linh Lang. Khi đất nước có ngoại xâm, Linh Lang bỗng vươn mình thành một tráng sỹ, xin Vua cha cấp cho 5.000 quân cùng voi chiến xông trận diệt giặc, mang dáng dấp của Phù Đổng Thiên Vương khi xưa

Đền Voi Phục. (Ảnh từ wikipedia.org)

Sau khi thắng trận khải hoàn trở về, Linh Lang đột nhiên lâm bệnh nặng, phụ Hoàng đến thăm, Linh Lang tiết lộ rằng mình không phải phàm nhân bình thường, rồi qua đời. Nhà Vua thương tiếc phong là “Thượng đẳng thần” – Linh Lang Đại Vương.

Năm 1065 vua Lý Thánh Tông cho lập đền Linh Lang hay còn có tên khác là đền Voi Phục. Năm nào cũng vậy, Lễ hội đền Voi Phục diễn ra từ mùng 9 tới  ngày 11 tháng 2 âm lịch.

Trấn Bắc: Là đền Quán Thánh (hiện nay nằm ở cuối đường thanh niên) thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, đền được xây dựng từ thế kỷ thứ 10

Theo truyền thuyết từ xưa Huyền Thiên Trấn Vua là Thần cai quản phương bắc giúp dân trừ tà diệt yêu, trừ rùa thành tinh vào thời vua Hùng Vương thứ 14, trừ cáo chín đuôi ở Tây Hồ, giúp vua An Dương Vương trừ Bạch Kê Tinh để xây thành Cổ Loa, diệt Hồ Ly Tinh trên sông Hồng vào thời vua Lý Thánh Tông.

Đền Quán Thánh. (Ảnh từ wikipedia.org)

Đền được xây dựng vào năm 1160 dưới triều nhà Lý, Đây là nơi được xem là linh thiêng đến nỗi các đời vua Lê cũng thường đến đây làm lễ cầu mưa mỗi khi hạn hán xảy ra.

Năm 1823, Vua Minh Mạng lên ngôi đổi tên Đền là Trấn Vũ Quán.  Sang thời vua Thiệu Trị năm 1842, đổi tên là Đền Quán Thánh như bây giờ.

Trong Đền có pho tượng Trấn Vũ đúc năm 1677 bằng đồng đen cao 3,96m, nặng khoảng 4 tấn. Cùng được đúc với tượng là quả chuông cao tới gần 1,5m, hiện treo ở gác Tam quan

Lể hội đền Quán Thánh được tổ chức vào ngày 3/3 âm lịch hàng năm

Thăng Long tứ trấn cứ lịch sử lâu đời và gắn liền với văn hóa người Việt từ ngàn xưa đến nay, khiến nó trở thành biểu tượng bất bất hủ và được ghi nhận là Di tích văn hóa  – lịch sử.

Trần Hưng

Theo trithucvn.net

Các bài viết liên quan:

Nội gia quyền – Lấy tĩnh chế động, quyền pháp vô biên “Mệnh” là gì? Khoảng cách giữa lời nói thật và lời nói dối là bao xa? Câu trả lời khiến nhà Vua muốn lấy ngay làm vợ Không nhận được viện trợ từ chính quyền Pháp, điều gì giúp Nguyễn Phúc Ánh thắng được nhà Tây Sơn Dù được người biết trước số mệnh dặn dò trước, Nguyễn Trãi vẫn không thoát nổi án tru di tam tộc Nội hàm sâu sắc của “Thiên thư” trong bài thơ “Nam quốc sơn hà” Câu chuyện các đời Chúa Bầu lập riêng một bờ cõi (Phần 2) Câu chuyện có một không hai: Bỏ giấy trắng vẫn thi đỗ tiến sĩ