Home » Cổ truyền, Tiêu biểu sideshow, Văn hóa » Thời kỳ “Tam quốc”: Các danh sĩ đến nương nhờ Giao Châu (Phần 2)

Sĩ Nhiếp giúp Giao Châu thoát khỏi các mệnh lệnh từ nhà Hán, ông trị quốc quốc kính trên nhường dưới nên rất được lòng dân, khiến vùng đất Giao Châu yên bình trở thành nơi lánh nạn của các danh sĩ nhà Hán vốn đang trong thời kỳ tam quốc khói lửa binh đao.

>> Thời kỳ “Tam quốc”: Trung Quốc khói lửa binh đao, Giao Châu lại yên bình sung túc (phần 1)

Đền thờ Sĩ Nhiếp. (Ảnh từ kienthuc.net.vn)

Đền thờ Sĩ Nhiếp. (Ảnh từ kienthuc.net.vn)

Cai quản Giao Châu

Dù ông không xưng Vương, nhưng dân chúng đều tôn kính gọi ông là Vương, các nhà sử học sau này cũng gọi ông là Vương.

Sử thần Ngô Sĩ Liên viết về ông trong Đại Việt Sử ký Toàn thư như sau: “Vương độ lượng khoan hậu, khiêm tốn, kính trọng kẻ sĩ, người trong nước yêu mến, đều gọi là Vương. Danh sĩ Nhà Hán tránh nạn sang nương tựa có hàng trăm người”.

Sĩ Nhiếp tận tay dạy chữ Hán và “thi thư” cho dân chúng, chữ Hán được phát triển trong thời gian này, các bậc sĩ phu người Hán đến Giao chỉ lánh nạn cũng dạy chữ và truyền văn hóa cho người Việt, các bài văn khắc trên tấm bia đều bằng chữ Hán. vì thế mà thời này Giao Chỉ không chỉ đuôc yên ổ mà văn hóa cũng phát triển.

Chữ viết phát triển, người dân tổ chức những ngày hội cùng nhau bình văn, thi thơ. Các làng nghề cũng phát triển mạnh trong thời gian này, đặc biệt là khu lực Luy Lâu với hàng chục làng nghề như đúc đồng, canh cửi, làng tranh v.v…

Chính vì Sĩ Nhiếp có công truyền dạy chữ nghĩa và văn hóa cho mà các đời Vua sau này sắc phong cho ông là “Nam Giao Học Tổ”; đến thời nhà Tràn lại sắc phong cho ông là “Thiện cảm Gia ứng Linh vũ Đại vương ”; ngoài ra còn có nhiều sắc phong khác của các đời Vua khác nhau.

Năm 207 một viên quan nhà Hán ở Giao Châu là Viên Huy gửi một bức thư cho Thượng thư lệnh là Tuân Úc rằng: “Giao Châu Sĩ phủ quân đã học vấn sâu rộng lại thông hiểu chính trị, trong thời buổi đại loạn, giữ vẹn được một quận hơn 20 năm, bờ cõi không xảy ra việc gì, dân không mất nghiệp, những bọn khách xa đến trú chân đều được nhờ ơn, dẫu Đậu Dung giữ đất Hà Tây cũng không hơn được. Khi việc quan có chút nhàn rỗi thì chăm xem các sách thư, truyện. Phàm những chỗ biên chép không rõ ràng trong sách Xuân Thu Tả thị truyện, [tôi] đem hỏi, đều được ông giảng giải cho những chỗ nghi ngờ, đều có kiến giải của bậc thầy, ý tứ rõ ràng, chặt chẽ. Lại như sách Thượng thư, cả cổ văn và kim văn, những ý nghĩa to lớn, ông đều hiểu biết tường tận, đầy đủ. Anh em ông làm quan coi quận, hùng trưởng một châu, ở lánh ngoài muôn dặm, uy tín không ai hơn. Khi ra vào thì đánh chuông khánh, uy nghi đủ hết; kèn sáo thổi vang, xe ngựa đầy đường, người Hồ (chỉ những người truyền Đạo) đi sát bánh xe để đốt hương thường có đến mấy mươi người; vợ cả, vợ lẽ đi xe che kín, bọn con em cưỡi ngựa dẫn quân theo hầu, người đương thời ai cũng quý trọng, các man di đều sợ phục, dẫu Úy Đà cũng không hơn được”. (Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư)

Sau hơn 30 năm giữ Giao Châu yên bình, đến năm 220 thì “Tam quốc” có biến động lớn, Tào Tháo mất, con trưởng là Tào Phi lên kế vị ngôi Vua nước Ngụy. Ngay trong năm này Tào Phi cướp ngôi của Hán Hiến Đế, xưng là Hoàng Đế nước Ngụy.

Ngay sau đó Lưu bị cũng lên ngôi Hoàng Đế lập ra nước Thục Hán để tiếp tục dòng dõi nhà Hán; Tôn Quyền lên ngôi Ngô Vương và đến năm 229 thì lên ngôi Hoàng Đế Đông Ngô, định đô ở Nam Kinh. Thế chân vạc “Tam quốc” hình thành.

Trước tình thế thay đổi, để giữ Giao Châu được yên ổn, Sĩ Nhiếp liền thần phục nhà Ngô, ông cũng thuyết phục được thủ lĩnh các bộ lạc ở vùng núi Quế Châu theo Tôn Quyền.

Những động thái của Sĩ Nhiếp khiến Tôn Quyền tin tưởng, nhờ đó mà ông yên tâm cai quản vùng đất Giao Châu được yên ổn.

Sĩ Nhiếp cho phát triển văn minh của văn hóa Hán, nhưng lại không đi ngược lại với nhân sinh quan của người Việt. Ông được lịch sử đánh giá cao bởi giúp Giao Châu yên ổn phát triển trong giai đoạn dài suốt từ thời hậu hán đến qua giai đoạn Tam quốc.

Năm 226 Sĩ Nhiếp mất, thọ 90 tuổi. Đánh giá về công đức của ông, sử thần Ngô Si Liên viết rằng: “Nước ta thông thi thư, học lễ nhạc, làm một nước văn hiến, là bắt đầu từ Sĩ Vương, công đức ấy không những chỉ ở đương thời mà còn truyền mãi đời sau, há chẳng lớn sao? Con không hiền là tội của con thôi. Tục truyền rằng sau khi vương chết đã chôn, đến cuối thời nhà Tấn đã hơn 160 năm, người Lâm Ấp vào cướp, đào mộ của vương, thấy mình mặt vẫn như sống, cả sợ lại đắp lại, người địa phương cho là thần, làm miếu để thờ gọi là “Tiên Sĩ Vương”. Có lẽ là khí tinh anh không nát, cho nên thành thần vậy”. (Đại Việt Sử ký Toàn thư).

Sau 40 năm giúp Giao Châu yên ổn và phát triển, năm 226 Sĩ Nhiếp mất, thọ 90 tuổi, con trai là Sĩ Huy tự làm Thái thú Giao Châu.

Thế nhưng Tôn Quyền lại thấy các quận phía nam của Giao Châu quá xa xôi, nên cắt từ phía bắc Hợp Phố trở ra bắc thuộc Quảng Châu, từ Hợp Phố xuống nam là Giao Châu và giao cho Trần Thì làm Thái thú, còn Sĩ Huy làm Thái thú quận Cửu Chân, các con khác của Sĩ Nhiếp vẫn được trọng dụng.

Khi Thái thú mới là Trần Thì đến Giao Châu thì mới biết Sĩ Huy đã tự ý lên làm Thái thú mà không báo trước, lại mang quân ra chống cự. Thuộc hạ của Sĩ Nhiếp là Hoàn Lân can ngăn Huy nhưng lại bị Huy giết chết.

Gia đình của Huy liền hợp binh đánh Sĩ Huy khiến Sĩ Huy phải đóng cửa thành cố thủ, quân Ngô hay tin Sĩ Huy làm phản thì kéo quân sang diệt. Sĩ Huy bị quân cả trong lẫn ngoài tiến đánh thì biết không địch nổi phải ra chịu tội rồi bị giết chết.

Vì Sĩ Huy phản lại nhà Ngô nên anh em nhà họ Sĩ cũng không được tin dùng, Giao Châu lại rơi vào tay nhà Ngô

Sử thần nhà Trn là Lê Văn Hưu viết rằng: “Sĩ Vương biết lấy khoan hậu khiêm tốn để kính trọng kẻ sĩ, được người thân yêu mà đạt đến quý thịnh một thời. Lại hiểu nghĩa, thức thời, tuy tài và dũng không bằng Triệu Vũ Đế, nhưng chịu nhún mình thờ nước lớn, để giữ vẹn bờ cõi, có thể gọi là người trí. Tiếc rằng con nối không gánh vác nổi cơ nghiệp của cha, để cho bờ cõi nước Việt đã toàn thịnh mà lại bị chia cắt, đáng buồn thay !” (Đại Việt Sử ký Toàn thư)

Trần Hưng

Theo trithucvn.org

 

Chuyên đề: ,

Chưa có ý kiến... bạn sẽ là người đầu tiên đưa ra ý kiến!

Ý kiến bạn đọc