Home » Thế giới, Tiêu biểu sideshow » Khối euro : Viễn ảnh phục hồi thêm xa vời
Với một đồng tiền liên tục tăng giá làm phương hại đến ngành xuất khẩu, với một tỷ lệ thất nghiệp cao ở mức kỷ lục và chính sách cắt giảm ngân sách nhà nước được áp dụng đồng loạt, khối euro bước vào thời kỳ đầy trắc trở.

nguồn: europa.eu

Với một đồng euro liên tục tăng giá so với đô la, ngành xuất khẩu của châu Âu đang chịu sức ép từ phía các đối thủ châu Á và Hoa Kỳ. Tỷ lệ thất nghiệp cao ở mức kỷ lục cộng thêm với việc các thành viên trong khối cùng đưa ra những kế hoạch thắt lưng buộc bụng đe dọa trực tiếp đến động cơ thứ nhì của con tàu kinh tế châ Âu đó là mức tiêu thụ của các hộ gia đình. Bên cạnh đó tình trạng tài chính yếu kém của các nước nhỏ trong khối như Hy Lạp, Bồ Đào Nha và Ailen đẩy toàn khối vào một giai đoạn được coi là đầy trắc trở.

Yếu tố tiền tệ

Từ đầu tháng những tin không hay dồn dập ập đến với khối 16 nước thành viên châu Âu sử dùng đồng euro: trước hết trong lĩnh vực tiền tệ, đồng euro hiện ở mức 1 euro đổi lấy 1,4 đô la. Vào lúc Hoa Kỳ hạ giá đồng tiền để thúc đẩy khu vực xuất khẩu ; tỷ giá của đồng nhân dân tệ Trung Quốc được coi là ở mức thấp hơn từ 30 cho đến 40% so với giá trị thực sự của nó, ngân hàng trung ương của Nhật Bản và Hàn Quốc không ngần ngại can thiệp để làm hạ nhiệt đơn vị tiền tệ quốc gia.

Chỉ riêng khối euro bị bó tay : Bruxelles gần như đã phó mặc cho hai người khổng lồ Hoa Kỳ và Trung Quốc trực diện với nhau trong cuộc chiến hối đoái tại thượng đỉnh G20 Seoul vừa qua. Ngân hàng trung ương châu Âu BCE không thể tùy tiện bơm thêm tiền vào guồng máy kinh tế như Ngân hàng dự trữ Liên bang Hoa Kỳ hôm 3/11, cũng không ồ ạt tung euro ra mua đô la để làm tăng giá đồng tền Mỹ như Tokyo hay Seoul đã làm trong những tuần lễ qua và cũng đã không hạ lãi suất chỉ đạo để khuyến khích tư nhân tiêu thụ và đầu tư hòng giảm nhẹ bớt thất thoát mậu dịch.

Hậu quả trực tiếp là nếu trước đây một chiếc áo sơ mi của Pháp bán ra khoảng 40 đô la trên thị trường Hoa Kỳ thì với tỷ giá 1 euro ăn 1,4 đô la, muốn dùng hàng made in France người tiêu dùng ngoài khối euro phải chi ra 46 đô. Tại Pháp hay Ý thì hàng Mỹ hoặc hàng Trung Quốc nhập vào lại hạ giá và càng thêm hấp dẫn.

Trong bối cảnh đó giới sản xuất ở Châu Âu phải điều chỉnh lại các khoản chi tiêu có nghĩa là giảm bớt lực lượng lao động, hoãn các kế hoạch đầu tư để có thể còn trụ được trên thị trường và để có thể cạnh tranh được với hàng từ những nơi khác nhập vào.

Theo đánh giá của kinh tế trưởng ngân hàng Pháp Crédit Agricole, tính từ giữa tháng 9/2010 tới nay, đồng euro lên giá làm tiêu tan đến 0,5% điểm tăng trưởng của toàn khối sử dụng đồng tiền chung châu Âu.

Tiêu thụ sút giảm

Một trong những điểm mạnh đem lại tăng trưởng kinh tế cho khối euro là xuất khẩu như vậy đã gặp trở ngại. Nhìn đến động lực tăng trưởng thứ nhì là tiềm năng tiêu thụ nội địa thì giới phân tích cũng không mấy khả quan.

Trong tháng 9 vừa qua tỷ lệ thất nghiệp trung bình của khu vực đồng euro vượt quá mức 10%. Đây là mức kỷ lục kể từ khi khối này được hình thành vào năm 1999. Như vậy là có tới 15. 917 ngàn người trong tuổi lao động không có việc làm. Nội trong một tháng khối euro đã đánh mất 67 ngàn chỗ làm. Trong bảy tháng liên tiếp tỷ lệ thất nghiệp của khối euro giao động trên dưới 10%.

Với nạn thất nghiệp kéo dài chắc chắn sức tiêu thụ của các hộ gia đình không thể là đòn bẩy để đem lại một luồng sinh khí mới cho con tàu kinh tế của Châu Âu.

Chính sách cắt giảm chi tiêu đồng loạt

Đáng lo ngại hơn nữa là các nước thành viên khối này đồng loạt quyết định áp dụng chính sách cắt giảm chi tiêu vào năm tới. Nền kinh tế số 1 của Liên Hiệp Châu Âu là Đức vừa công bố kế hoạch cắt giảm chi tiêu công cộng 80 tỷ euro trong bốn năm sắp tới. Riêng trong năm 2011, chính phủ của thủ tướng Merkel sẽ giảm hơn 11 tỷ chi tiêu.

Tại Pháp, chính phủ Fillon dự trù giảm 40% thâm hụt ngân sách nhà nước trong năm tới. Từ Riga tới Lisboa, từ Dublin tới Athens các cụm từ như là “thu hẹp ngân sách nhà nước”, “cắt giảm chi tiêu” được nhắc tới nhiều nhất.

Thế nhưng biện pháp đó trên thực tế là gì và ảnh hưởng thế nào tới đà phục hồi kinh tế của khu vực dùng đồng tiền chung châu Âu ? Nicolas Bouzou, giám đốc cơ quan nghiên cứu và dự báo kinh tế, Astéres trả lời đài RFI giải thích :

« Khó có thể giải thích về chính sách thắt lưng buộc bụng đối với công chúng. Đó có thể là các biện pháp cắt giảm chi tiêu- thường là các khoản trợ cấp xã hội- , hoặc là nhà nước phải tăng thuế. Trong cả hai trường hợp một chính quyền chí áp dụng các biện pháp này khi họ bị bắt buộc. Ai bắt buộc các nước trong khối euro phải cắt giảm chi tiêu, hạn chế thâm hụt ngân sách nhà nước ? Đó chính là những tập đoàn tài chính, các ngân hàng cho các quốc gia này vay tiền. Thâm thủng ngân sách càng lớn thì một chính phủ càng phải đi vay với lãi suất càng cao. Như vậy, nhiều chính phủ bị đặt trước sự đã rồi và buộc phải cắt giảm chi tiêu. Việc một vài quốc gia quá mạnh tay trong việc cắt giảm chi tiêu làm phương hại đến đà tăng trưởng kinh tế quốc gia, đó lại là một chuyện khác và điều đó hoàn toàn có thế xảy ra »

Một câu hỏi khác đó là các biện phát cắt giảm chi tiêu nêu trên thực tế phải chăng là hậu quả của khủng hoảng kinh tế tài chính mà châu Âu còn đang phải hứng chịu hay đấy là dấu hiệu cho thấy cơ cấu hoạt động của khối euro đang gặp trở ngại ? Về điểm này ông Nicolas Bouzou trả lời :

« Có lẽ là cả hai. Từ cuối thập niên 1970 vai trò của nhà nước tại các nước châu Âu ngày càng lớn. Các khoản chi tiêu công qua đó cũng lớn theo. Điều ấy không có nghĩa là ngày nay chúng ta phải quay lưng lại với mô hình đó để xây dựng lại tất cả từ đầu. Nhưng chúng ta cần xét lại chính sách chi tiêu của các nhà nước. Ngoài ra, khủng hoảng tài chính và kinh tế toàn cầu từ hơn hai năm nay đã buộc các chính phủ phải tung ra những gói kích cầu hàng tỷ đô la. Điều này càng khiến thâm hụt nhà nước thêm nghiêm trọng. Khủng hoảng là gì ? Khủng hoảng làm các hoạt động kinh tế của một quốc gia đi xuống, thu nhập của nhà nước qua đó cũng bị giảm theo. Trong khi đó chính phủ lại phải bơm thêm tiền để hỗ trợ khu vực tư nhân. Hậu quả là thiếu hụt ngân sách nhà nước ngày càng lớn. Đối với một vài quốc gia mà tình trạng ngân sách nhà nước đã khá nghiêm trọng, khủng hoảng 2008 là giọt nước làm tràn ly »

Tất cả vấn đề đặt ra là khối euro phải thắt lưng buộc bụng vào một thời điểm không thuận lợi, kèm theo đó là tác động về mặt xã hội. Điều giới chuyên gia lo ngại hơn cả là khối euro phải cùng một lúc trực diện với hai vấn đề : đồng tiền chung tăng giá và chính sách thắt lưng buộc bụng được áp dụng đồng loạt. Giám đốc viện nghiên cứu Astéres ông Nicolas Bouzou phân tích :

« Rõ ràng đó là một trở ngại lớn. Đồng euro hiện đang lên giá trong lúc tất cả mọi khu vực kinh tế trên toàn cầu đều muốn hạ giá đơn vị tiền tệ để xuất khẩu. Trung Quốc, Hoa Kỳ hay Châu Âu đều muốn như vậy. Tiếc là đơn vị tiền tệ chung của khối Euro đang tăng giá so với các đồng tiền khác. Tôi cho rằng chính sách thắt lưng buộc bụng là điều cần thiết nhưng áp dụng chính sách đó vào thời điểm mà đồng euro đang mạnh, tức là ngành xuất khẩu của châu Âu bị khó khăn. Điều đó có nghĩa là châu Âu không thể tìm được đà tăng trưởng ở ngoài thị trường khối euro. Với tỷ giá hối đoái ở mức 1 euro tương đương với khoảng từ 1,4 hay 1,5 đô la, cộng thêm vào đó là các chương trình cắt giảm chi tiêu công cộng : thật sự tôi không biết khối euro làm thế nào để tạo ra tăng trưởng kinh tế ».

Đe dọa mất khả năng thanh toán của một số thành viên ?

Bộ trưởng Tài chính 16 nước sử dụng đồng tiền chung châu Âu khai mạc cuộc họp trong hai ngày 16 và 17/11 chủ yếu để bàn về tình hình “hết sức nghiêm trọng” của khu vực. Đặc biệt là vấn đề của các nước nhỏ như Ailen, Hy Lạp, Bồ Đào Nha.

Tại Ailen, từ hơn hai tuần qua, lãi suất mà chính quyền Dublin phải trả khi đi vay mượn đã tăng lên tới mức chóng mặt là 9% một năm (đối với tín dụng vay trong thời hạn 10 năm). Đà gia tăng ngựa phi kể trên xuất phát từ chỗ giới tài chính quốc tế không còn tin tưởng vào khả năng thanh toán của Ailen. Thâm hụt ngân sách của Ailen trong tài khóa năm nay lên tới 32% GDP. Vượt rất xa so với mức quy định là 6%. Ngành ngân hàng tại quốc gia từng được mệnh danh là con « Cọp xứ Celtes » này bị đe dọa phá sản bất chấp kế hoạch cứu nguy 50 tỷ euro mà Dublin đa bơm vào cách nay không bao lâu.

Nhìn đến một mắt xích yếu kém khác của dây chuyền euro, là Hy Lạp : viện thống kê châu Âu, Eurostat vừa hạ thấp mức đánh giá về kinh tế nước này. Ngân sách nhà nước thâm hụt 15,4% GDP, tổng nợ công lên tới gần 300 tỷ euro, tương đương với 116% tổng sản phẩm nội địa.

Hậu quả là chính quyền Athens với mức nợ và khoản bội chi ngân sách khổng lồ như trên không thể trấn an các nhà đầu tư để họ tiếp tục rót tiền cho chính quyền của thủ tướng Papandreou vay mượn và như vậy Athens tiếp tục trở thành mục tiêu tấn công của giới đầu cơ.

Ngoài Ailen, Hy Lạp mối đau đầu nhất đối với các bộ trưởng nhóm Eurogroup và Eurofin là làm thế nào tránh để vết dầu loang sang đến những nền kinh tế khác như là Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha. Đạt được mục tiêu tăng trưởng 2% cho toàn khối vào năm tới trong những điều kện hiện nay là điều không tưởng.

Tất cả vấn đề đặt ra là khối euro phải thắt lưng buộc bụng vào một thời điểm không thuận lợi, kèm theo đó là tác động về mặt xã hội. Đồng euro, cơ may hay trở ngại trong bối cảnh các nước trong khối cùng cắt giảm chi tiêu như hiện nay ? NB

« Rõ ràng đó là một trở ngại lớn. Đồng euro hiện đang lên giá trong lúc tất cả mọi khu vực kinh tế trên toàn cầu đều muốn hạ giá đơn vị tiền tệ để xuất khẩu. Trung Quốc, Hoa Kỳ hay Châu Âu đều muốn như vậy. Tiếc là đơn vị tiền tệ chung của khối Euro đang tăng giá so với các đồng tiền khác. Tôi cho rằng chính sách thắt lưng buộc bụng là điều cần thiết nhưng áp dụng chính sách đó vào thời điểm mà đồng euro đang mạnh, tức là ngành xuất khẩu của châu Âu bị khó khăn. Điều đó có nghĩa là châu Âu không thể tìm được đà tăng trưởng ở ngoài thị trường khối euro. Với tỷ giá hối đoái ở mức 1 euro tương đương với khoảng từ 1,4 hay 1,5 đô la, cộng thêm vào đó là các chương trình cắt giảm chi tiêu công cộng : thật sự tôi không biết khối euro làm thế nào để tạo ra tăng trưởng kinh tế ».

Theo tin rfi

Chuyên đề:

Chưa có ý kiến... bạn sẽ là người đầu tiên đưa ra ý kiến!

Ý kiến bạn đọc