Home » Danh nhân, Tiêu Điểm, Văn hóa » Khải thị lịch sử: Vì sao Ung Chính kế vị Khang Hy

Thanh Thánh Tổ Khang Hy là vị Hoàng Đế tài ba của Trung Quốc, dưới sự trị vì của ông, đất nước Trung Quốc không chỉ ổn định thống nhất, mà bờ cõi cũng được mở mang thêm.

Khang Hy

Hoàng Đế Khang Hy (1654 – 1722)

Mới 8 tuổi lên ngôi vua đã phải đụng phải tảng đá khổng lồ ngáng trước mặt là loạn thần Ngao Bái, thế nhưng Khang Hy vẫn vững vàng từng bước vượt dần lên rồi tiêu diệt được loạn thần này.

Khi Hoàng Đế Khang Hy chết, việc ông truyền ngôi cho ai là một bí ẩn bao trùm lịch sử.

Thời Khang Hy trị vì ông đã bỏ ngôi vị Thái Tử, nên không ai biết trước ông sẽ truyền ngôi cho ai.

Có nguồn lịch sử nói rằng ông truyên ngôi cho hoàng tử thứ 8 (bát A Ca), hoàng tử thứ 4, cũng có nguồn nói cho hoàng tử thứ 14. Lại cũng có giả định lịch sử cho rằng di chiếu truyền ngôi bị sửa, thậm chí còn có giả thuyết hoàng tử thứ 4 (tứ A Ca) giết vua rồi lập di chiếu giả để lên ngôi.

Độc giả tại Việt Nam nếu đã xem phim về thời kỳ lịch sử này hẳn biết rõ về tình huống này

Vậy thực hư thế nào?

Trong lịch sử, giai đoạn 3 đời vua Khang Hy, Ung Chính (Dận Chân), Càn Long được gọi là thời Khang Càn thịnh trị. Trong khoảng thời gian này Trung Quốc phát triển mạnh mẽ cả về văn hóa, kinh tế và quân sự, trong bình định phản tặc loạn thần, ngoài đánh lui xâm lược, mở rộng bờ cõi. Trong giai đoạn này đã xuất hiện nhiều học giả Phương Tây đến kinh thành để học tập nghiên cứu…

Khởi đầu cho giai đoạn hưng thịnh là Hoàng Đế Khang Hy, ông được mệnh danh là vị vua anh minh nhất trong lịch sử 13 triều nhà Thanh. Khang Hy có 9 người con trai, trong đó Ung Chính là người con thứ 4 ( Tứ A Ca), nhưng ông không phải là người con được Khang Hy sủng ái nhất, cũng không phải là người tài giỏi nhất. 

Có một chi tiết mà lịch không không thể biết đến, chính là Hoàng Đế Khang Hy cũng là một người tu luyện, ông có công năng và đạt đến tiệm ngộ. Vì thế ông biết trước tương lai rằng Tứ A Ca là Dận Chân (tức Ung Chính) sau này sẽ lên ngôi vua.

Vì thế ông hiểu rằng thuận theo thiên ý là việc tốt nhất. Cũng vì biết trước Dận Chân sẽ lên ngôi vua nên ông bỏ chức danh Thái Tử vì để tránh các con mình tranh dành ngôi vị này.

Vậy lúc sắp mất Hoàng Đế Khang Hy truyền ngôi cho ai? Cũng vì biết trước Dận Chân sẽ lên ngôi, nên trước khi qua đời ông không hề có bất kỳ chiếu thư truyền ngôi cho ai (chiếu thư truyền ngôi sau này là giả), cũng không trăn trối ai sẽ thay mình. Vì biêt trước tương lai ông thấy rằng làm như vậy sẽ là tốt nhất  

Trước đó năm 1712, Khang Hy phế bỏ Thái tử Dận Chân, nhưng sau vụ chính biến đã quyết định không thiết lập ngôi Hoàng thái tử kế vị nữa. Điều này dẫn đến sự phân chia trong triều đình nhằm tranh giành vị trí Thái tử bị bỏ trống, sự chia rẽ giữa những người ủng hộ Hoàng tử thứ 3 Dận Chỉ, Dận Chân, Hoàng tử thứ 8 Dận Tự đối với Hoàng tử thứ 14 Dận Đề (em ruột của Dận Chân) – Người đang nắm binh quyền.

Hoàng đế Ung Chính là một hoàng tử có cá tính khá đặc biệt, tuy không thông minh hoặc có tài thao lược bằng các vị A Ca khác, nhưng bù lại ông rất cần mẫn, tiết kiệm, coi trọng kỷ luật, ưa dùng pháp chế để quản thúc người dưới hơn là dùng đức hạnh và khoan dung. Vì thế, trước khi Ung Chính lên ngôi, ông có biệt hiệu gọi là “Ban sai đại ca”, ý nói vị hoàng tử này không xứng làm Hoàng đế, chỉ thích hợp làm bậc bề tôi.

Trong chính sử, Ung Chính không được đánh giá cao, chủ yếu là vì cách trị quốc của ông rất hà khắc, tuy nhiên Khang Hy cũng hài lòng về việc Ung Chính lên ngôi.

Dựa vào kinh nghiệm trị Quốc của các Quân Vương trong lịch sử, cách cai trị của 2 đời vua không nên giống nhau. Vì thế nên mới nói “Văn vương võ vương, khi nắm khi buông”, lúc đó Chu Văn Vương đối với sách lược trị quốc, ông rất khoan dung nhân từ, còn đến thời Chu Vũ Vương thì lại rất nghiêm khắc, nhờ vậy mới luôn bảo trì được trạng thái cân bằng của của quốc gia.

Tô Châu

Họa sĩ triều đại nhà Thanh miêu tả thành phố Tô Châu dưới thời trị vì của vua Càn Long.

Khang Hy vốn là người thông hiểu kinh sách, thông minh tài trí, nên hiển nhiên ông hiểu rõ đạo lý này.

Trong giới sử học có lưu truyền câu chuyện, kể rằng Tứ A ca Dận Chân dẫn theo con trai Hoàng Lịch (tức Càn Long) đến gặp Khang Hy tại Sướng Xuân Viên, Khang Hy rất thích Hoàng Lịch – một cậu bé thông mình đôn hậu. Vì thế khi chọn người kế vị, ông liền nghĩ đến điểm này, chỉ có Dận Chân (Ung Chính) mới có đủ nghiêm khắc, nếu làm Hoàng đế thì nhất định sẽ ổn định được đất nước, sau khi Dận Chân lên ngôi, người kế vị Ung Chính sẽ là Càn Long đúng đứa cháu mà mình yêu thích.

Nhưng đó là ý kiến của các nhà sử học. Thực ra khi Khang Hy gặp Hoàng Lịch thì rất chú ý, sự chú ý ấy có thể khiến nhiều người tưởng rằng Khang Hy đặc biệt thích đứa cháu này. Lý do Khang Hy chú ý Hoàng Lịch là vì ông biết trước rằng tương lai Hoàng Lịch sẽ lê ngôi vua và tạo ra một thời kỳ thịnh trị cho nhà Thanh.

Ung Chính

Chân dung của hoàng đế Ung Chính.

Quả đúng như những gì Khang Hy tiên liệu, Ung Chính lên ngôi trong hoàn cảnh nội bộ chia rẽ nghiêm trọng, nhưng ông bằng khả năng của mình, đã dẹp yên các thế lực chống đối. Là một vị Hoàng đế siêng năng, cần kiệm và có tinh thần chống tham nhũng, mục tiêu của Ung Chính là tạo ra một triều đình hiệu quả với chi tiêu thấp nhất, vì thế cuối đời ông, quốc khố còn dư khá nhiều. Bên cạnh đó, Ung Chính áp dụng các biện pháp quân sự mạnh mẽ để giữ gìn vị thế của vương triều Đại Thanh. Triều đại của ông được sử gia đánh giá là chuyên chế, hiệu quả và mạnh mẽ.

Ánh Sáng

Sử dụng thêm tư liệu tại Tinh Hoa, Daikynguyenvn

Chuyên đề:

Chưa có ý kiến... bạn sẽ là người đầu tiên đưa ra ý kiến!

Ý kiến bạn đọc