Home » Cổ truyền, Tiêu biểu sideshow, Văn hóa » Định mệnh có thật hay không: Chưa đến 20 tuổi, chẳng đỗ đạt hay quen biết vẫn làm quan to đầu triều

Chưa đến 20 tuổi, chưa hề có đỗ đạt gì, cũng không phải Hoàng thân quốc thích, không có bất kỳ sự giới thiệu hay quen biết nào, điều gì đã khiến nhưng chàng thư sinh Đoàn Nhữ Hài vẫn được phong chức quan đầu triều?

Đoàn Nhữ Hài

Mộ và đền thờ Đoàn Nhữ Hài. Ảnh nghean.gov.vn

Định mệnh phải chăng là có thật? Con người có thể biết trước định mênh qua thiên ý

Đây là câu chuyện lịch sử ly kỳ về định mệnh được ghi chép cẩn thận trong “Đông A di sự”.  Đoàn Nhữ Hài là học trò trường Quốc Tử Giám ở Thăng long, chưa đến 20 tuổi, Hài chuẩn bị thi Thái học sinh (tiến sĩ). Một hôm Đoàn Nhữ Hà đến chùa Diên Hựu (chùa Một Cột) chơi thì gặp một vị vị hòa thượng. Nghe nói người tu hành có thể đoán biết tương lai, Hài đến hỏi thử về tương lai con đường hoạn lộ của mình thế nào?

Vị hòa thượng hỏi ngày tháng năm sinh, Hài đáp rằng: “Tôi tuổi kỷ mão, tháng 9 ngày mồng 1, giờ mão”

Vị hòa thượng bấm đốt ngón tay rồi thong thả nói: “Số của tiên sinh là số tá cửu trùng ư kim điện, nghĩa là số phò tá vua ở sân rồng, tức là số làm tới tể tướng”

“Mệnh cậu lập tại mùi, xương, khúc, kình miếu địa thủ mệnh. Lại được Nhật mão, Nguyệt tại hợi tịnh minh chiếu, thêm cách giáp Quang, Quý. Đây là cách của đại thần  phò tá Đế Vương. Năm nay Đại hạn của cậu ớ Tỵ có hình, tang, cơ, mã được nguyệt chiếu. Tiểu hạn ở thân, ngoại triều có tham vũ, tướng, quyền, lộc, tả, hữu tất thành đại hỷ sự, đại hỷ sự sẽ đến một cách bất ngờ. Khi cậu bị ngựa đá hoặc cắn thì là khi công danh tới đấy”.

chùa Diên Hựu

Chùa Diên Hựu. Ảnh ashui.com

Đoàn Nhữ Hài nghe nói thì mừng lắm trở về chăm chỉ học hành, tháng sau khi thi khảo hạch của trường Quốc Tử Giám thì bị trượt vì lời văn ngông nghênh, kênh kiệu quá. Hài giận lắm, tìm  lại vị hòa thượng nọ trách rằng:

Hôm trước đại sư đoán rằng sau này tôi sẽ làm Tể tướng, thế sao tôi thi trượt? Không đậu thì làm sao thi Thái học sinh được? Không đậu Thái học sinh thì sao có thể làm Tể tướng?

– Bần tăng đoán tiên sinh làm Tể tướng, chứ có đoán tiên sinh thi đậu đâu? Này năm nay tiểu hạn tiên sinh nhập cung Dậu được Thái dương miếu địa, Hóa khoa từ Mão chiếu sang thì thanh vân đắc lộ gặp được thiên nhan. Nhưng đại hạn đóng ở cung Tỵ. Thiên mã gặp Đà la tức là ngựa què. Ngựa đã què lại còn đi đến cung Dậu gặp Tuần thì ngựa bị chặt cụt chân. Vậy khi nào tiên sinh gặp ngưạ cắn hoặc đá là lúc gặp vua. Đây tôi cho cậu biết: ngày 13/6 này cậu sẽ gần Thiên Tử

Cuối cùng vị hòa thượng không quên dặn dò: “Sau này ở địa vị cực cao quý, cậu phải thương yêu muôn dân”

Hài nghe nói trở về khấp khởi mừng thầm, đúng ngày 13/6 Hài chờ mãi nhưng cũng thẳng thấy gì. Lại tức tốc tìm đến chùa Diên Hựu hỏi tội hòa thượng. Nhưng trên đường đi Hài đụng phải một người đang cưỡi ngựa khiến ngã lăn vào bụi cỏ.

Hài túm lấy dây cương hạch tội:

– Nhà ngươi đi đâu mà có mắt như mù đụng phải ta?

Người cưỡi ngựa, mình chỉ mặc áo lót, mũ đội ngược phía sau ra trước, nhảy xuống ngựa tạ lỗi:

– Xin lỗi tiên sinh, tôi đi tìm cha tôi để tạ lỗi. Tiên sinh có biết chữ không? Tôi muốn nhờ tiên sinh một việc đây!

Hài nói :

– Ta học trường Quốc tử giám, sắp thi Thái học sinh, thì Bách gia, Chư tử, Cửu lưu, Tam giáo đều thông. Sao lại không biết chữ?

Biết Hài đang buồn vì thi rớt, người cưỡi ngựa tiếp:

– Vậy tiên sinh làm dùm tôi bài biểu tạ tội với cha tôi, tôi sẽ bảo quan Quốc Tử Giám tư nghiệp cho tiên sinh đậu. Năm sau thi Thái học sinh tôi sẽ lấy tiên sinh đậu Trạng nguyên, được chăng?

– Nhà ngươi có biết, chỉ có một người cho Thái học sinh đậu Trạng nguyên, đó là vua. Nhà ngươi là ai mà dám nói lớn lối như vậy?

Người kia đáp:

– Tôi là Vua đây.

Hài thất kinh hồn vía, nhìn lại thấy người này dù mặc áo lót, mũ đội ngược phía sau ra phía trước, nhưng mũ ấy là mũ của thiên tử, chân đi hài bên thêu Long, bên thêu Phụng. Hài quỳ xuống tung hô vạn tuế và tạ tội

Nguyên chuyện là thế này, khi vua Trần Nhân Tông nhường ngôi cho Trần Anh Tông rồi đi tu, vua Anh Tông thường hay rượu chè say sưa. Một hôm Thượng hoàng Trần Nhân Tông bất ngờ từ Thiên Trường về Thăng Long mà không một ai biết trước. Thượng Hoàng thong thả đi lại trong cung điện từ giờ thìn sang giờ tỵ mà không thấy vua đâu. Hoàng Thượng hỏi thái giám, vị thái giám đến tìm thấy vua Anh Tông nhưng Vua đang say mèm không sao dậy nổi.

Thượng Hoàng giận quá bỏ về, lệnh cho các quan đến họp ở Thiên Trường với ý phế truất vua Trần Anh Tông.

Đến giờ mùi, vua Trần Anh Tông mới tỉnh dậy nghe báo sự việc thì sợ quá, không kịp ăn mặc gì cả, nhảy lên ngựa chạy vội và đụng phải thư sinh Đoàn Nhữ Hài.

Nam Định xưa

Đường phố Nam Định xưa kia. Thời nhà Trần gọi là Thiên Trường. Ảnh namdinhonline.net

Vua Trần Anh Tông cùng Đoàn Nhữ về Thiên Trường (Nam Định ngày nay), trên đường đi Đoàn Nhữ Hài làm tờ biểu dài 2.200 chữ tạ tội. Nhưng đến nơi Thượng hoàng Trân Nhân Tông còn giận không gặp vua Anh Tông, hai người dâng biểu rồi quỳ ở ngoài.

Các quan thấy tờ biểu truyền cho nhau đọc rồi cùng trầm trồ khen hay, Thượng hoàng nghe được cũng thấy hay, liền sai người đưa biểu vào. Thượng hoàng Nhân Tông xem biểu tạ tội, qua nhiên lời văn hàm súc, ý tứ cao thâm, hỏi thăm biết được người làm biểu tạ tội đi cùng vua, bèn truyền lệnh tha tội cho vua Anh Tông, rồi truyền gọi Đoàn Nhữ Hài vào.

Thượng Hoàng Nhân Tông nhìn Đoàn Như Hài rồi nói: Trông tiên sinh dung quang khác lạ, chắc thế nÀo cũng là bậc văn thần sau này. Để bần tăng coi lại lá số tử vi cho tiên sinh xem” (Thượng Hoàng sau khi nhường ngôi cho con liền đi tu, nên khi xưng hô vẫn hay tự gọi mình là bần tăng)

Hài trình bát tự (ngày tháng năm sinh). Thượng Hoàng bấm tay xem qua mừng lắm: “Ta đang lo không có một văn thần trẻ tuổi phò tá con ta. May gặp tiên sinh đây là người trung liệt, văn mô vũ lược, chí cả, tâm hùng đáng là bậc đại thần vậy”.

Lúc này Đoàn Nhữ Hài mới kể câu chuyện gặp một hòa thượng ở chùa Diên Hựu và đoán trước việc gặp được vua, mọi việc ngẫm lại quả nhiên chính xác vô cùng. Thượng Hoàng cười bảo Hài :

– Khoa Tử vi do Hoàng Bính tiên sinh truyền cho Thái Tông nhà ta. Con gái người là Hoàng Thái Phi (tức con gái Hoàng Bính được gả cho vua Trần Thái Tông, được đặt là Huệ Túc Phu Nhân) truyền cho bần tăng, còn thượng phụ cũng được người truyền (thượng phụ tức là đức thánh Trần). Thượng Phụ truyền cho Tuệ Trung thượng sĩ. Chính bần tăng là đệ tử của ngài Tuệ Trung. Người xem tử vi cho tiên sinh là ngài Tuệ Trung đấy.

(Xem bài: Ly kỳ chuyện người đã giúp Trần Quốc Tuấn giữ chức “Quốc Công Tiết Chế” đánh bại quân Nguyên Mông)

Thượng Hoàng xem kỹ lá số của Đoàn Nhữ Hài rồi nói thêm rằng: “Số của tiên sinh là số của bậc tể thần. Sau này làm nên sự nghiệp hiển hách. Nhưng tiếc rằng Đào, Hồng cư Nô, thì thế nào cũng xảy ra một chuyện bất chính trong tình trường, lại thêm Tham, Hình nữa thì thế nào cũng vì má đào mà sự nghiệp tan vỡ, chết vì nghiệp tình, đáng tiếc thay”.

Lúc này vua Trần Anh Tống mong Thượng Hoàng có thể cứu giúp: Thần nhi nghe nói căn cứ vào khoa Tử vi có thể cải được số mạng. Thỉnh cầu phụ hoàng có cách nào cứu được Đoàn tiên sinh không”?

Thương Hoàng liền lấy từ bìa cuốn kinh cương cương viết mấy chữ “tứ đại giai không. Miễn tử” trao cho Hài rồi nói: “Ta xem số thấy cái vạ vì má đào của tiên sinh sắp tới. Nay ta trao cho tiên sinh mảnh giấy này, khi bị nạn, có thể dùng nó để cứu mạng. Muốn giải cái nạn Hồng, Đào, Hình, Tham thì phải dùng đến Quyền. Nay ta viết chữ miễn tử tức là dùng Quyền rồi, phụ với Hóa-quyền đóng chung ở Tham-lang nữa. Muốn giải hạn Thiên-hình thì dùng đến Không vong. Ta dùng bìa cuốn kinh Kim Cương, tức là dùng cái Không của đạo Phật. Như vậy mong có thể cứu được tiên sinh”.

Thành Thăng Long

Thành Thăng Long. Ảnh dẫn từ quehuongonline.vn

Trở về thành Thăng Long, vua Trần Anh Tông phong cho Đoàn Nhữ Hài làm chức quan Ngự sử trung tán, đây là chức quan vào hàng đầu triều, có nhiệm vụ can gián nhà Vua. Lần đầu tiên một người chưa hề đỗ đạt gì, lại không phải Hoàng thân quốc thích, không người tiền cử lại được phong làm quan đầu triều. Định mệnh dường như là có thật, thiên ý có thể đoán trước qua 8 quẻ hay các môn toán mệnh, tử vi.

Tuy nhiên nhiều người thời đó ganh ghét chế giễu Đoàn Nhữ Hài rằng: “Phong hiến luận đàm truyền cổ ngữ, Khẩu tồn nhũ xú Đoàn trung tán”. Có nghĩa là: “Ôn câu cổ ngữ tại đài Ngự sử. Miệng của Trung tán Đoàn Nhữ Hài còn hôi sữa.”

Dù bị đàm tếu, nhưng Đoàn Như Hài cũng chỉ mìm cười, qua chuyện này ông hiểu rõ ràng rằng định mệnh là có thật, ông được ngồi vào chức quan trọng yếu này là do khuôn thiên định mệnh sắp xếp cho ông.

Nhớ lại nhắn nhủ của vị hòa thượng tức Tuệ Trung thượng sỹ ông hết lòng phục vụ cho triều đình, chăm lo cho dân chúng.

Thoát nạn

Năm 1298 Đoàn Nhữ Hài được phong chức Xử Mật Viện và nhập cung, được Khâm Từ Thái Hậu dẫn đến diện kiến với Huệ Túc Phu Nhân (vợ vua Trần Thái Tông, người chỉ dạy tử vi cho các Hoàng Thân nhà Trần) tại Lầu Tinh Các (lầu chuyên quan sát thiên văn).

Huệ Túc Phu Nhân thấy Hài đến thì phán rằng: “Sáng nay thấy thủy Tiên nở mười cánh, ta bấm độn biết là có đại thần đến viếng, tiếc rằng ta đón trễ, e không đủ lễ với bậc trung lương”.

Khâm Từ Thái Hậu kể lại rằng: Tâu tổ mẫu, tiểu hài nhi (chỉ vua Anh Tông) vì say rượu suýt bị tội . Được Đoàn tiên sinh đây dùng văn tài tạ tội cho mới thoát”.

Huệ Túc Phu Nhân cho biết rằng: “Thủa Hoàng Thượng (chỉ vua Anh Tông) mới ra đời, ta tính số thấy Đồng, Lương, Tang, Mã ở Mệnh thêm Hình …ta đã biết có việc này rồi . Đồng, Lương ham chơi có thể gây ra tai họa . Nhưng là phúc tinh thì không bao giờ bị truất ngôi cả . Có Tang, Hình đắc địa thì sau này càng lớn càng nghiêm cẩn, uy nghi tài ba, thái hậu đừng lo” .

Khâm Từ Thái Hậu kể lại chuyện được Tuệ Trung thượng sĩ và Thượng Hoàng xem số tử vi rồi, rồi quay lại nói với Hài rằng các Hoàng thân nhà Trần biết được tử vi đều là do Huệ Túc Phu Nhân truyền dạy lại.

Huệ Túc Phu Nhân hỏi Đoàn Nhữ Hài ngày sinh, Hài thưa rằng Tuỗi Kỷ Mão, tháng 9, ngày 1, giờ Mão.

Phu Nhân bấm số rồi cho rằng: “Cái cách của tiên sinh gọi là Nhật Nguyệt tịnh minh thì thế nào cũng phò tá đế vương . Bậc cao nhất là tể tương . Lại có Xương, Khúc, Long, Phượng, Kỵ thì văn tài xuất chúng . Có Kình miếu thì vũ lược siêu quần”.

Khâm Từ Thái Hậu hỏi về vận hạn xấu sắp tới của Hài: “Cung Nô của tiên sinh tại Tý có Tham là Phiếm Thủy Đào Hoa , lại thêm Quyền, Tả, Hồng có gì đáng lo chăng ?”

Huệ Túc Phu Nhân đáp rằng: “Tham cư Nô tại Tý thì thế nào cũng có ngày tỳ thiếp làm rối kỷ cương. Quyền, Tả chế được. Tham 3 độ, Đào 3 độ, Hồng 3 độ ở cùng chung nhau thành 27 độ xấu. Quyền 3 độ, Tả 3 độ thành 9 độ không đủ chế 27 độ xấu. Nhưng Mệnh có Xương, Khúc, Kình thì bình thường chế được mà gia cang vững. Sợ là khi hạn gặp các dâm tinh thì như giặc ngoài đột nhập, trong nhà khó giữ nổi kỷ cương. Sang năm tới đây, đại hạn tiên sinh ở Tỵ, có Cơ, Hình, Mã, Đà, Tang. Tiểu hạn tại Dậu có Riêu, Hao, Hỏa, Hư. Lưu Kình nhập Mệnh, lưu Đà nhập đại hạn. Dâm tinh quá mạnh, cung Nô phát dậy thế nào cũng vì má đào mà gây họa nguy khốn. Phải nhờ lưu Thái Tuế gặp Thái Âm thành Quyền tinh tại cung Hợi giải cho nên thoát nạn.”

Hài tâu “Thượng Hoàng xem số bảo thần vì má đào mà bị trảm, nên xé bìa kinh Kim Cương viết cho mấy chữ: “Tứ đại giai không, Miễn tử” để khi hữu sự thì dùng đến. Phu nhân phán rằng “Thượng Hoàng cũng là Nô cung của tiên sinh đấy, tờ giấy ấy là Tả, Quyền đấy, tiên sinh đưa cho ta giữ cho”

Đúng như dự đoán trong tử vi, tháng 4 năm 1299 vận hạn của Đoàn Nhữ Hài đến cung Tý gặp Đào, Tham, Quyền, Hồng, Thiên thương, mối tình của Đoàn Nhữ Hài với cung nữ tên là Giao Châu bị phát hiện. Luật của triều đình lúc đó rất khắt khe với tội ngoại tình, ngay cả đối với thường dân thì dâm phu sẽ bị tử hình, dâm phụ xử thế nào còn tùy người chồng có tha thứ hay không. Vì thế Đoàn Nhữ Hài và cung nữ đều bị khép vào tội xử trảm.

Huệ Túc Phu Nhân hay tin liền đến sân rồng, triều đình đồng loạt bái lạy. Phu nhân nói: “Xin Hoàng thượng và triều đình cho ta góp vài lời quê mùa nên chăng”?

“Thái Tông nhà ta đức rộng như biển. An Sinh Vương dặn Thượng Phụ (tức Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn) cướp ngôi, ngài biết cả, thế mà vẫn trọng dụng Thượng Phụ, nên họ Đông A (tức họ Trần) mới làm nên đại nghiệp phá Thát Đát. Nay Giao Châu bất quá 16 tuổi, Đoàn tiên sinh bất quá 21 tuổi. Tiên sinh chưa vợ. Giao Châu tiến cung đã 6 tháng không gặp thiên tử. Trai tài gái sắc họ cảm nhau là chuyện thường. Nay vì chút ít kỷ cương mà giết một công thần tài đức, làm mất đi đức bao dung của Tiên đế không? Sao bằng tác hợp cho Đoàn tiên sinh đây và Giao Châu thành phu phụ để tuyên đức bao dung của triều đình. Trọn đời họ là kẻ chịu ơn triều đình, nhất tâm khuôn phò xã tắc, quý thay”.

Vua Anh Tông đáp rằng: “Hài nhi không chủ trương được việc này. Hình pháp đã định”.

Phu Nhân cho rằng: “Giao Châu là cung phi, thì để cho nội cung xử. Ta là phu nhân của Thái Tông, bậc cao nhất nội cung, để ta lãnh xử. Còn Đoàn tiên sinh làm Xử Mật Viện là người của họ Đông A hơn của triều đình, xin giao cho Thân Vương xử.”

Theo lệ nhà Trần thì các Thân Vương đều về ấp ở, mỗi tháng chỉ cần một vị ở triều đại diện cho các Thân Vương. Vị Thân Vương đại diện tháng 4 năm ấy đã tâu rằng: “Thánh đức của Thái Tôn nhà ta nên giữ lấy. Thần xin tác hợp cho Đoàn tiên sinh và Giao Châu”.

Cảm thấy mấy lời của mình chưa thuyết phục hẳn các quan trong triều, lúc này Huệ Túc Phu Nhân mới rút trong tay áo ra tấm bìa Kinh Kim Cương có bút tích của Thượng Hoàng “Tứ đại giai không. Miễn tử”, cả vua và triều đình đều tung hô vạn tuế

Chuyện này đều được ghi chép cẩn thận trong cuốn Đông A di sự do Trần Triều Bình Chương Quốc Sư và Băng Hồ Tướng Công Trần Nguyên Đán chắp bút. Cuốn sách cổ này do chính những người dòng tộc nhà Trần ghi chép lại từng chi tiết chính xác các sự kiện triều đại nhà Trần.

Trần Hưng

Theo trithucvn.net


01 ý kiến dành cho “Định mệnh có thật hay không: Chưa đến 20 tuổi, chẳng đỗ đạt hay quen biết vẫn làm quan to đầu triều”

  1. Nguyễn Khải Hoàn 14/04/2017

    Bài viết rất hữu lý và bổ ích cho mọi người thích tìm hiểu về những nhân vật kỳ tài thuở xưa . Tôi vốn rất yêu quý Đoàn Nhữ Hài nhưng xưa nay không hề có bài viết nào về Ông. Nay đọc được bài này như mở rộng kiến thức về Lịch sữ cũng như về Thuật Uyên bác của Khoa Tử vi . Cám ơn bạn Trần Hưng đã có công sưu tầm và biên khảo bài này !

    Reply