Từ trường Trái đất, thứ bảo vệ chúng ta khỏi bức xạ mặt trời, đang dần mất đi sự ổn định của nó.

Không cần phải xới tung lòng đất, cũng không cần phải dựng các trạm vũ trụ cũng có thể biết rằng, những thay đổi về từ trường diễn ra trong hàng triệu năm.

Tâm Trái đất là một lõi rắn được bao quanh bởi một khối nham thạch nóng chảy.

Hàng ngày, chúng ta có thể cho rằng la bàn luôn chỉ về phía bắc. Nhưng trên thực tế, cực từ đã thay đổi nhiều lần trong lịch sử của Trái đất. Khoa học địa cầu từ lâu đã nghi ngờ rằng việc thay đổi địa cực đang trở nên thường xuyên hơn. Trong quá khứ xa xôi, địa cực rất ít khi bị đảo ngược.

Những chi tiết phân tích mới nhất về các mẫu địa chất cho thấy thay đổi này đang gây ra sự mất ổn định một cách từ từ. Theo ước tính của các nhà khoa học, việc đảo địa cực trong quá khứ diễn ra khoảng 5 triệu năm mỗi lần. Còn giờ đây, khoảng cách đảo địa cực chỉ còn 200.000 năm mà thôi.

Đổi chiều từ trường được lưu dấu vết trên các lớp đất đá trên bề mặt Trái đất.

Từ trường Trái đất được tạo ra từ tâm của hành tinh. Tại tâm Trái đất có một lõi rắn ở trong, bên ngoài được bao bọc bởi một lớp lỏng nóng bỏng. Sắt nóng chảy ở phần lõi bên ngoài, sau đó nguội đi và chìm xuống. Các dòng đối lưu kết hợp với vòng quay của trái đất đã tạo ra một “geodynamo” – chính là năng lượng của từ trường.

Vì sự thay đổi của nhiệt độ và dòng chảy của chất lỏng lõi trái đất, sức mạnh từ trường vì thế cũng thay đổi, kéo theo các cực bắc, nam cũng thay đổi.

Những thay đổi này để lại dấu vết trong các lớp đất đá bề mặt. Khi dung nham nguội đi, các hạt oxit kim loại cũng bị đông cứng lại theo hướng của từ trường hiện thời. Vì vậy, các nhà khoa học có thể nghiên cứu tại các vị trí lịch sử lưu dấu tích của cực từ và làm việc với các mẫu nham thạch.

Kết quả là, chúng ta biết rằng đã có khoảng 170 lần đảo ngược cực từ trong vòng 100 triệu năm qua. Sự đảo ngược lần cuối cùng gần nhất là cách đây 781.000 năm.

Vậy thì, các lần đảo chiều đang nhiều lên hay ít đi? Về lý thuyết, nó phụ thuộc vào những gì đang xảy ra với lõi Trái đất. Các nhà khoa học tin rằng phần lõi đang dần phát triển, trong khi phần lõi bên ngoài đang nguội đi và rắn lại. Điều đó có nghĩa là các lần đảo chiều sẽ xảy ra thường xuyên hơn.

Theo một mô phỏng của nhà nghiên cứu Gary Glatzmaier ở Đại học California Mỹ cùng các đồng nghiệp của ông thì phần lõi trong lớn hơn sẽ tạo ra sự cản trở với phần lõi ngoài, làm cho từ trường kém ổn định hơn.

Từ quyển.

Tuy nhiên, rất khó để xác minh điều này, bởi các lớp đá cổ khó chứng minh đầy đủ về hướng của từ trường. Vì thế, nhà khoa học Toni Veikkolainen của Đại học Helsinki ở Phần Lan đã ghép nối rất nhiều dữ liệu của các mẫu đá từ 500 triệu cho đến 3 tỷ năm tuổi để tìm hiểu về điều này.

Đầu tiên, Veikkolainen loại bỏ tất cả các dữ liệu ít tin cậy. Ví dụ, ông bỏ qua các mẫu đá có chứa hematit, chất được tạo ra một thời gian rất lâu sau khi các lớp đá hình thành, dẫn đến lộn xộn dữ liệu. Ông cũng bỏ qua các loại đá chậm được làm mát như granite.

Sau khi nhặt được 55 mẫu từ khoảng 300 bộ dữ liệu, Veikkolainen ước tính về tốc độ đảo ngược cực từ xảy ra ở các thời điểm khác nhau trong quá khứ của Trái đất.

Đảo cực Trái đất sẽ ảnh hưởng đến mạng lưới điện trên toàn cầu.

Ông nhận ra rằng sự đảo cực xảy ra vào khoảng mỗi 3,7 triệu năm một lần từ 500 triệu đến 1,5 tỷ năm về trước. Nhưng trong khoảng thời gian từ 1,5 tỷ đến 2,9 tỷ năm về trước, từ trường chỉ đảo ngược mỗi 5 triệu năm một lần.

Việc này xảy ra thường xuyên hơn trong 150 triệu năm qua, hai lần đảo ngược cách nhau khoảng 600.000 năm. Còn khoảng 10 – 20 triệu năm gần đây, tốc độ được đẩy nhanh hơn nữa, tầm 200.000 – 250.000 năm một lần.

“Các bằng chứng chỉ ra quá khứ Trái đất ổn định hơn và ít đảo chiều hơn”, Veikkolainen cho biết.

Số liệu thu thập của Cơ quan Vũ trụ châu Âu Swarm cho thấy từ trường Trái đất gần đây đã suy yếu với tốc độ khoảng 5% mỗi thập kỷ. Sự thay đổi diễn ra thường xuyên, tuy nhiên tỷ lệ nói trên là cao hơn bình thường, khiến một số người suy đoán lần đảo cực tới đang sắp xảy ra.

Đến nay các nhà khoa học vẫn không biết chính xác liệu từ trường có trở nên yếu đi hay biến mất khi Trái đất đảo cực hay không. Tuy nhiên, các nhà khoa học tin rằng mạng lưới điện và hệ thống thông tin liên lạc có khả năng gặp rủi ro.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo hãng tin BBC của Anh. BBC được thành lập năm 1922. BBC có các chương trình thông tin trên TV, trên đài phát thanh và trên Internet.

Theo Infonet

Các bài viết liên quan:

Liệu có tồn tại “trước” Big Bang? Thảm họa từ Trái đất Chính trái đất gây ra ngày tận thế? Thiên thạch khiến Mặt trăng hủy diệt Trái đất? Siêu sao chổi “thế kỷ” ISON sẽ đến gần trái đất vào ngày lễ Tạ ơn Vũ trụ to lớn ngần nào? Con người nhỏ ra sao? Đường hầm rỗng dẫn vào lòng đất được phát hiện tại Châu Nam Cực 50 điều khó tin về Trái đất