Home » Danh nhân, Tiêu Điểm, Văn hóa » Đức tính nào giúp Tư Mã Ý ngăn được Gia Cát Lượng

Trong Tam quốc chí, Gia Cát Lượng 6 lần xuất quân ra Kỳ Sơn phạt Ngụy, lần nào cũng giành chiến thắng, nhưng cuối cùng đều phải rút quân về.

Nhiều người giải thích nhiều nguyên nhân khác nhau: Như lúc Gia Cát Lượng thắng lớn, sắp tiến quân vào Hán Trung kinh đô nước Ngụy, thì vua Thục là nghe lời dèm pha nói Gia Cát Lượng có ý làm phản, nên gọi Gia Cát Lượng về nước, làm hỏng mất cơ hội diệt Ngụy; Lại có lần dồn cha con Tư Mã Ý cùng đại quân nước Ngụy vào hang Thượng Phương cốc, nổi lửa thiêu cháy sạch đại quân nước Ngụy, thì một cơn mưa đúng lúc cứu được quân Ngụy; lần thì Tư Mã Ý cố thủ trong thành quyết không đánh khiến Gia Cát Lượng hết lương phải rút về.

Nhưng còn một lý do quan trọng nữa, đó là người ngăn đại quân của Gia Cát Lượng là Tư Mã Ý có tính “Nhẫn” phi thường.

Đức tính nào giúp Tư Mã Ý ngăn được Gia Cát Lượng

Lần cuối cùng khi Gia Cát Lượng đưa quân ra Kỳ Sơn, Tư Mã Ý cố thủ không ra đánh vì biết rõ mình không phải đối thủ của Gia Cát Lượng, nhưng Gia Cát Lượng lừa được Tư Mã Ý là quân Thục đang cất lương thực trên núi. Tư Mã Ý quyết định đến núi cướp lương nhằm làm Gia Cát Lượng hết lương thực phải rút về.

Thế nhưng đó là cái bẫy chờ sẵn, tại hang Thượng Phương, quân Ngụy bị hỏa công thiêu cháy, trong lúc cha con Tư Mã Ý ngửa mặt lên trời than khóc chờ chết thì một cơn mưa lớn trút xuống cứu thoát toàn bộ quân Ngụy.

Tư Mã Ý

Ba cha con Tư Mã Ý kêu khóc chờ chết. Ảnh youtube

Tư Mã Ý rút quân về bờ nam sông Vị Thủy hạ trại và ra lệnh cho các tướng quyết không được ra đánh.

Gia Cát Lượng cho quân khiêu chiến, dùng đủ mọi cách chê bai hạ nhục quân Ngụy nhưng Tư Mã Ý vẫn quyết không ra.

Tư Mã Ý biết rằng quân Thục hành quân từ xa đến, thì việc tiếp tế chi viện sẽ hết sức khó khăn. Chỉ cần cố thủ, quân Thục lương hết sẽ phải rút về.

Đây gọi là lấy ‘tĩnh chế động’, không đánh khi kẻ địch đang có lợi thế, chỉ đánh khi quân mình có lợi thế. Đợi thời cơ đến sẽ có thể ‘chuyển bại thành thắng’, tuyệt đối không manh động làm hỏng đại sự, đó chính là cái tài của người dùng binh vậy. Nhưng để thực hiện được kế này thì cầ phải có “Nhẫn”.

Thấy mắng nhiếc hạ nhục không có tác dụng, Gia Cát Lượng bèn lấy một cái khăn, cái yếm và đồ trắng của đàn bà, đựng vào một cái hòm, rồi viết thư, sai người đưa đến trại Ngụy, gửi tặng cho Tư Mã Ý.

Các tướng không dám giấu giếm, dẫn người đưa thư vào ra mắt Tư Mã Ý. Ý sai mở hòm ra xem, thấy có yếm áo đàn bà và một phong thư. Trong thư nói rằng:

Trọng Đạt (tên tự gọi của Tư Mã Ý) đã làm đại tướng, thống lĩnh quân Trung Nguyên, không dám mặc giáp cầm gươm, để quyết sống mái mà chịu ngồi núp ở trong tối trong hang, để lánh lưỡi đao mũi tên, thế thì khác gì đàn bà? Nay sai người đưa khăn yếm quần áo trắng của đàn bà đến, nếu không dám ra đánh, thì phải lạy hai lạy mà nhận lấy; nếu còn biết xấu hổ, có chí khí người con trai, thì phải phê vào giấy này, y hẹn ra giao chiến“.

Thời đấy nam nữ không như bây giờ, phụ nữ thời đấy hầu như không tham gia chính sự, chỉ ở nhà giữ mái ấm gia đình. Việc đưa đồ đàn bà cho Tư Mã Ý là sự sỉ nhục vô cùng to lớn, là điều mà không một ai có thể chịu đựng được.

Tư Mã Ý

Tư Mã Ý nhận đồ đàn bà, trong khi các tướng xin đi đánh. Ảnh youtube

Tư Mã Ý biết đây là kế của Gia Cát Lượng nên chỉ gượng cười,  Liền chịu nhận đồ ấy, mở ra mặc trước ba quân và rất lấy làm thích thú,  rồi nhờ gửi lời cám ơn đến sự quan tâm của Thừa tướng Gia Cát Lượng.

Trong khi đó các viên tướng Ngụy tức điên, vì xưa nay người xưa có câu: “Sĩ khả sát, bất khả nhục” (Kẻ sĩ thà bị chết chứ không chịu nhục). Rõ ràng bức thư đầy những lời lăng mạ đó đã khiến cho Tư Mã Ý tức giận, rồi khi mặc chiếc áo “sặc sỡ” sắc màu của đàn bà kia đã là quá bị vũ nhục lần nữa rồi, nhưng ông lại có thể nhanh chóng vượt qua, chịu “Nhẫn” để mưu thành việc lớn.

Thế nhưng các tướng nước Ngụy không chịu nổi nỗi nhuc này, đều quyết xin ra trận một phen.

Tư Mã Ý thấy  các tướng đêu liều chết muốn đánh, kế sạch có thể bị hỏng liền  nói: “Ta có phải muốn chịu nhục đâu, bởi vì thiên tử giáng chiếu, sai giữ vững không cho ra đánh, nếu ta khinh động, thì trái quân mệnh mất.” Các tướng bực dọc không bằng lòng, Tư Mã Ý đành để Vua quyết định

Tư Mã Ý nói: “Các ngươi nếu muốn đánh, đợi ta tâu với thiên tử, rồi sẽ đồng lực ra đánh giặc, được chăng?” Chúng tôi xin vâng lời. Tư Mã Ý sai sứ mang biểu đến Hợp Phì tâu với Ngụy chủ. Biểu rằng:

“Thần tài nhỏ trách nhiệm to, cúi đột chiếu chỉ sai thần giữ vững không đánh, để đợi quân Thục tự nhiên phải tan. Nhưng nay Gia Cát Lượng sai người đưa khăn yếm, coi thần như đàn bà, thần lấy làm sỉ nhục lắm. Thần kính tâu trước vời bệ hạ, sớm tối xin liều một trận đại chiến để báo ơn triều đình, mà rửa cái xấu hổ cho ba quân. Thần cảm kích không biết ngần nào”.

Vua Ngụy là Tào Tuấn xem xong, hỏi các tướng rằng: “Tư Mã Ý trước xin giữ vững không đánh, nay lại dâng biểu xin đánh là cớ làm sao?” Vệ uý là Tân Tỷ tâu rằng: “Tư Mã Ý vốn không có bụng muốn đánh, đây là Gia Cát Lượng sỉ nhục, các tướng căm tức, cho nên dâng biểu lên, là có ý muốn cầu chiếu chỉ để trấn bụng các tướng đấy thôi.”

Tào Tuấn lấy làm phải, sai Tân Tỷ cầm cờ tiết đến trại Vị Bắc, truyền lời dụ không được ra đánh. Nếu ai dám nói đến sự đánh, thì ghép vào tội trái chiếu chỉ nhà vua. Các tướng đều phải tuân theo. Ý bảo với Tân Tỷ rằng: “Ông thực là biết bụng tôi lắm!”

Gia Cát Lượng được tin liề nói: “Tư Mã Ý vốn không dám đánh, xin đánh là thị oai với chúng đó thôi. Có câu rằng: “Tướng ở ngoài, dù vua sai có điều không nghe cũng được”. Lẽ đâu cách xa nghìn dặm, mà phải xin lệnh đánh bao giờ? Đây vì Tư Mã Ý nhân các tướng tức giận, cho nên mượn ý Tào Tuấn để trấn bụng chúng và truyền lời ấy ra, để quân ta sinh trễ nải đó thôi.

Đây là kế “mượn gió để bẻ măng”, không trực tiếp ra tay mà mượn tay người khác (vua) để trấn an binh sĩ, từ đó vẫn vừa được lòng quân, mà lại giữ cho chiến tuyến tiếp tục ổn định để chờ thời thế thay đổi.

Sau đó Gia Cát Lượng gặp bệnh mà mất, quân Thục phải rút về.

Phàm mà xét một người có thể làm được việc lớn hay không cần xem họ có thể Nhẫn được không. Trước đó Hàn Tín đã lập được rất nhiều chiến công,đánh đâu thắng đấy giúp Lưu Bang lập ra nhà Hàn.

Thế nào là Nhẫn

Vì sao Hàn Tín có thể làm được chuyện lớn như vậy, bởi vì Hàn Tín có tâm Đại Nhẫn phi thường, 

Từ lúc còn rất trẻ kỹ năng đánh kiếm của Hàn Tín thật đáng kinh ngạc, vì luyện kiếm nên đi đâu ông cũng mang kiếm bên mình.

Một lần nọ, khi đang đeo kiếm bên mình như thường lệ thì ông vô tình đối mặt với một nhóm côn đồ. Một trong số chúng hét lên: “Này, ngươi trông thật nhát gan. Tại sao ngươi mang kiếm?”

Hàn Tín không muốn trả lời và chỉ muốn đơn giản bước đi. Điều này khiến đám côn đồ vô lại giận dữ hơn nữa. “Nếu nhà ngươi có gan giết ta thì hãy rút kiếm đâm ta xem nào. Nhưng nếu nhà ngươi nhát gan thì phải chui háng ta!”.

Hàn Tín

Ảnh Theepochtimes.com

Một đám đông tụ tập lại để theo dõi sự việc và họ háo hức chờ đợi điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Kẻ vô lại dang rộng hai chân ra. Hán Tín tra kiếm vào bao, quỳ xuống và bò giữa hai chân của kẻ vô lại. Những người đứng xem phá lên cười thích thú khi họ thấy Hàn Tín quá hèn nhát.

Hàn Tín cuối cùng đã trở thành tướng quân hàng đầu dưới triều đại Hán Cao Tổ Lưu Bang. Tính khoan dung và khả năng nhẫn nhục từ thời trẻ của ông sau đó đã được coi như một đức hạnh. Chính những đức tính ấy đã đặt nền móng cho sự thành công của ông sau này.

Những câu chuyện về Tư Mã Ý hay Hàn Tín để giải thích nội hàm của chữa Nhẫn, thế nào là Nhẫn để hiểu rõ nội hàm cần phải có những nhân vật lịch sử như vậy để có thể hiểu rõ.

Chỉ riêng chữ Nhẫn (忍) đã biểu đạt được điều này. Bên trên của Nhẫn (忍) là chữ đao (刀) và còn thêm một điểm để biểu thị sự sắc bén của vết đao, bên dưới của Nhẫn (忍) lã chữ Tâm (心).

Ý tứ ở đây chỉ việc dùng một đao sắc bén đâm vào trái tim thì đương nhiên là đau. Người bình thường bị như vậy phải đau đớn quằn quại lăn qua lăn lại trên mặt đất. Nhưng chữ Tâm ở bên dưới chữ Nhẫn kia vẫn đứng vững yên tĩnh. Biểu hiện không động tâm này chính là hình ảnh lột tả được nội hàm của Nhẫn.

Ánh Sáng

Bài liên quan:

>> Câu chuyện thời Trung Quốc cổ đại: Hàn Tín chịu nhục chui háng

>> Lưu Bang có quen biết Tào Tháo không?


Chưa có ý kiến... bạn sẽ là người đầu tiên đưa ra ý kiến!

Ý kiến bạn đọc